A N A B O L İZ M A ; Aim. Aufbauender Stoffwechsel
(m), Fr. Anabolisme, Ing. Anabolism. Organizmada
meydana gelen yapıcı olaylar. Vücûda
alınıp sindirilmiş besin maddelerinden, canlı hücre
stoplazmasmın karışık yapılı maddelerinin meydana getirilmesi hâdiseleridir. Özümleme olarak da
bilinir. Latince bir kelimedir. Metabolizmanın iki
safhasından biri olup diğeri de zıttı olan katabolizmadır.
Yâni metabolizma, canlı organizmada
veya canlı hücrede meydana gelen bir takım anabolik
(yapıcı) ve katabolik (yıkıcı) kimyâsal hâdiselerin
toplamından ibârettir. Vücût görünürde
mühim bir değişikliğe uğramıyor veya çok uzun
zaman (aylar-yıllar) sonra fark edilebilecek bir
değişiklik gösteriyor gibi görünüyorsa da beyin ve
omirilik dışında kalan organların dokuları bütün
hücrelerini zamanla değiştirmektedir. Eski hücreler
yıkılmakta ve yerlerini yenileri almaktadır.
Meselâ alyuvarların ortalama 120 günlük bir ömrü
olup sonra parçalanmakta, kemik iliğinden yeni
alyuvarlar imal edilip kana salınmaktadır. Bu şekilde
günde ortalama 200 milyar alyuvar tahrip
olur. Diğer bütün hücreler de buna benzer bir değişime
uğrar. Bu yıkım-yapım hâdiseleri birbirini
tâkip ederken eğer yapım yâni anabolizma, yıkım(
katabolizma)dan daha fazla olursa vücûtta
gelişme-büyüme husule gelir (Çocuklarda, gençlerde,
sporcularda olduğu gibi). Yaşlılarda ve hastalarda
ise tam tersi olur.
Orta yaşlarda anabolik ve katabolik faâliyetler
denge hâlinde olduğundan, genellikle (anormal
beslenme şartları olmadıkça) boy ve ağırlık (adale
kitlesi, kemik ve iç organlar) değişmez. Ancak
vücûda yağ ilavesi veya kaybına bağlı olarak kilo
değişiklikleri olabilir.
ANABOL İZMA
31
Eki