ANALİZ

A N A L İZ ; Alm. Analyse (f), Fr. Analyse (f), İng.
Analysis. Bir madde içerisindeki bütün veya bir kaç
komponentin miktar ve muhtevâsmı ortaya koyma.
Kimyâsal analiz sırasıyla kalitatif ve kantitatif
olmak üzere iki basamakta tamamlanır. Bir
maddenin hangi bileşenlerden (element veya bileşiklerden)
meydana geldiğini bulmaya yarayan
analiz dalma “kalitatif’; bu bileşenlerden her birinin
ne yüzdede olduğunu bulmaya yarayan analiz
dalma da “kantitatiP analiz denir.
Kantitatif analiz, metodlar yönünden klasik
ve modern olmak üzere ikiye ayrılır. Klasik metodlar
maddenin ağırlık ve hacim özelliklerine dayanan
metodlardır. Maddenin ağırlığı göz önüne
alınarak yapılan analize “gravimetrik”, hacim
göz önüne alınarak yapılana da “volumetrik analiz”
denir. Gravimetrik ve volumetrik analizlerin
her ikisi de günümüzde çok kullanılmaktadır. Bilhassa
fen ve şehirciliğin gelişmesiyle, medeniyeti
tehdit etmeye başlıyan çevre mes’elelerinin tesbiti
çalışmaları bu metodlarm önemini bir kat daha
artırmıştır.
Modern metodlara İnstrumental metodlar da
denilmekte olup, 1930 yılından sonra hızlı olarakgelişmeye başlamıştır. Bu metodlar, maddenin
ışık absorbsiyonu, ışık emisyonu, mağnetik, elektrik,
radyoaktiflik gibi özellikleri üzerine kurulmuştur.
Bu gün sâdece bir özellik üzerine kurulmuş
olan metodlar ciltlerle kitap doldurulacak
kadar çoğalmıştır. İnstrumental analiz klasik analizden
daha hassas, daha az zaman alıcı ve daha
kolay olmakla berâber, sonuçlarının değerlendirilmesi
bakımından uzman kimyâcılara ihtiyaç
gösterir.
Bir analiz için uygulanacak analiz metodu
madde miktarına bağlı olarak değişir. 50 mg’dan
daha fazla madde miktarı ile yapılan analize “makro
analiz”, 10-50 mg arasındaki miktarla yapılan
analize “yarı – mikro analiz” 1-10 mg arasındaki
miktarla yapılan analize “mikro analiz”, 0,001-
1 mg arasındaki miktarla yapılan analize “ultramikro
analiz” ve 0,001 mg’ın altında kalan miktarla
yapılan analize de “sub-mikro analiz” denir.
Mikro, ultra-mikro ve sub-mikro analizlere İlmî çalışmalarda
başvurulur.
Bilimin, teknolojinin, kliniklerin ihtiyaçlarına
göre çeşitli cihaz ve metodlar geliştirilmiştir. Meselâ:
Şeker fabrikalarında ayarlanmış polarimetreler
yardımıyla şekerpancarındaki şeker oranı
ölçülebildiği gibi, kliniklerde kan ve idrardaki
üre, şeker, azot ayarlı araçlarla tayin edilebilmektedir.