Antakya Haçlı Kontluğu

Antakya Haçlı Kontluğu, antîokheîa ya
da antakya prenslİğ İ olarak da bilinir, I.
Haçlı Seferi sırasında Müslümanlardan alınan
topraklarda 1098’de Avrupalı Hıristiyanlarca
kurulan devlet. Yaklaşık iki yüzyıl
boyunca Avrupa’nın Doğu’daki ileri karakolu
olmuştur.
Antakya Haçlı Kontluğu, Latin Doğu’nun
en önemli ticaret merkezi olan, sağlam
surlarla çevrili Antakya kentinin yanı sıra,
kuzeyde Kilikya’ya, doğuda Edessa (Urfa)
ve Halep sınırlanna, güneyde ise Suriye’nin
orta kesimlerine uzanan bir bölgeyi kaplıyordu.
İlk Prens I. Bohemond (hd 1098-
1111) ile Tancredi (hd 1104-1112) ve Roger
(hd 1112-1119; sonradan prens) adlı naipler,
devleti genişletme çabalannda başanlı
oldular. Ama Halep’i fethetmeye yönelik
seferleri, Müslümanlarca önlendi. Antakya
Prensleri, genellikle savaşta ölerek geride
başa geçemeyecek kadar küçük vârisler
bıraktıklarından, sürekli veraset anlaşmazlıkları
ortaya çıktı. Bu durum, prenslerin
feodal yükümlülük altında olduğu Kudüs
kralının, düzeni sağlamak üzere sık sık
müdahalede bulunmasına yol açmaktaydı.
İç karışıklıklara ve Müslümanların akınlanna
karşın, Antakya Haçlı Kontluğu ekonomik
bakımdan gelişti. Ticaret, Hıristiyanlar
ve Müslümanlar için aynı ölçüde büyük
önem taşıdığından, dinsel farklılıklara karşın
ticaretin sürmesini sağlayacak antlaşmalar
yapılabildi. Kervanlarla Doğu’dan getirilen
baharat, ipek ve porselen eşya, buradan
gemilerle Avrupa pazarlarına yollanıyordu.
Çevredeki meyve bahçeleri ile zeytinliklerde,
ihraç edilmek üzere tatlı limon
ve zeytinyağı elde ediliyor, Lübnan ormanlarından
gelen kereste, Mısırlıların ince
kumaşlan ile takas ediliyordu.
1187’de III. Bohemond (hd 1163-1201),
Kudüs krallığının büyük bölümünü fetheden
Selahaddin Eyyubi’den (hd 1169-93),
kontluğuna dokunulmayacağına ilişkin güvence
almayı başardı. Bohemond’un ölümünden
sonra, kontluk veraset savaşları
sonucunda parçalandı. Sonunda banş sağlanmasına
karşın, bu anlaşmazlıklar, güç
toplamak için Müslümanlara zaman kazandırdı.
1268’de artık son derece küçülmüş
bulunan kontluğun son kalesi Antakya kenti
de, Mısır ve Suriye’nin Memlûk sultanı I.
Baybars’m (hd 1260-77) ordusuna teslim
oldu.