ARPA (Hordeum sativum )

Familyası: Buğdaygiller (Gramineae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Anadolu’nun her yeri. En önemli hububatlardan birisi. Arpanın tâ- rihçesi çok eskilere dayanmaktadır. Eski Mısır hiyerogliflerinde ve piramitlerinde arpa resimlerine rastlanmaktadır. Genellikle ılıman ve sıcak iklimleri seven arpanın anavatanı Önasya’dır. Buğday kadar verimli olmamakla birlikte kıraç ve verimsiz topraklarda, farklı iklim şartları altında yetiştirilebildiği için dünyâ hubûbat üretiminde önemli bir yer tutmaktadır. Arpanın zirâî işlemleri diğer buğdaygillerle aynıdır. Üstelik daha kısa bir zamanda ve daha erken yetişmektedir. Ekimin yapıldığı mevsime göre ikiye ayrılır. Yazlık arpa: Genellikle yazların çok kısa sürdüğü yüksek ve soğuk bölgelerde ilkbaharda ekilir.
raklarda buğdaydan daha fazla verim alınabilir. Bu yüzden köylüler en kuvvetli tarlalarına arpa ekerler ve bu tarlalara arpalık derler. Arpa başakları, uzun kılçıklı ve tek çiçeklidir. Yaprakları buğdaydan daha geniştir. Boyu bir metre kadardır. Yeşilken biçilerek hayvan yemi olarak kullanıldığı gibi, samanı da çok makbüldür. 12’den fazla türü mevcut olan arpa, başak şekillerine göre iki ana grupta toplanabilir: Hordeum distichum türünde başaklar iki sıralıdır. Tâneleri az fakat dolgundur. Genellikle malt imâli için yetiştirilir. Arabistan’da ve benzer iklim özelliklerini taşıyan bâzı bölgelerde tabiî olarak yetişen yabânî arpanın da başakları iki sıralıdır. Hordeum polysticum türünde başaklar çok sıralı, genellikle 5-6’lıdır. Hayvan yemi olarak yetiştirilir. Kullanıldığı yerler: Besin değeri çavdardan yüksek, buğdaydan düşüktür. % 69 nişasta, % 0.7 protein ihtivâ eder. Genellikle hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Bâzı yerlerde unundan ekmek de yapılmaktadır. Fakat kepeği tam olarak alınsa bile buğdaya nazaran sindirimi çok zordur. Malt imâlinde iki sıralı arpa tercih edilir.
Dünyâda arpa üretimi(milyon ton olarak):
197 9 158.215 198 0 ………………………160.118 198 1 …………………………………..152.301 198 2 164.259 198 3 171.828 1985……………………………………..176.435 1986..:….. ………………………………180.441 1990……………………………………..181.248
Türkiye’de arpa üretimi (milyon ton olarak)
198 1 …………………………………,….5.900 198 2 …………….. ………6.400 198 3 ……………………………….. 5.425 198 4 ……..6.500 198 5 ………………………………………………6.500 198 6 ……………………………..7.000 198 7 .6.900 198 8 7.500 198 9 ………………………………………7.000