artezyen kuyusu
Bir sıvının kendiliğinden fışkırmasını sağlamak için açılan kuyu. Artezyen kuyusu, suyu, daha yüksekteki bir kaynak tarafından beslenen, geçirimsiz kaya tabakaları arasında bulunan bir yeraltı su örtüsünden çeker. Artezyen adı, benzer kuyuların Eskiçağ’dan bu yana kullanılmasına karşın, Ortaçağ’da kazılan çok sayıda artezyen kuyusuyla ünlü Fransa’daki eski Artois ilinin adından türetilmiştir.
Artezyen suyu, iki geçirimsiz hava tabakası (2) arasına sıkışmış, eğimlii, gözenekli bir kaya tabakasını {‘\)doldurmuş yeraltı su örtüsünden çekilir. Sıkışan su, kaynak alanı (3) altındaki derinliğiyle belirlenen basınç altındadır. Kaynak alanı düzeyinin (4) üstünde kazılan bir kuyudan (5) su fışkırmaz; oysa kaynak alanının altında kazılmış bir kuyuda (6)su, birleşik kaplar ilkesine göre kaynağın düzeyine kadar yükselme eğilimi gösterir ve basınç altında fışkırır. Bir kırık (7) suyun yukarı sızarak arterzyen kaynağı (8) oluşturmasına sağlar. Artezyen suyu genellikle yabancı maddeler taşımaz.
Artezyen kuyularının açılabileceği alanlar genellikle yalnızca birkaç kilometrekareye yayılırlar. Ama Avustralya’daki Büyük Artezyen havzası, yaklaşık 1 750 000 km21ik bir alanı kaplar.