ASGARÎ GEÇİM İNDİRİMİ

ASGARÎ GEÇİM İN D İR İM İ; Aim. Steuerfreiheit
des Existenzminimums, Fr. d’ existence minimum,
İng. Minimum living allowance, Exemptions
for dependents. Bir kişinin geçinebilmesi için gerekli
olan ve vergiye tâbi tutulmayan en az gelir miktârı.
Bütün vergi sistemlerinde, verginin ödeme
gücüne (iktidâra) göre alınmasının bir sonucu olarak
yapılan bu indirimin seviyesi; ülkenin ekonomik
durumuna, ihtiyaçların zaman içindeki gelişimine,
kamu gelirlerinin yeterli olup olmamasına
bağlı olarak değişir. Asgarî geçim indirimi,
esas îtibâriyle bir kişinin fizyolojik varlığını idâme
ettirmesi için gerekli gelir miktârı ise de, gelişmiş
ülkelerde bu indirim tutarının ferdin bütün
ihtiyaçlarını karşılaması için, medenî asgarî, hatta
daha da ileri gidilerek kültürel asgarî olması
gerektiği ileri sürülmüştür. Az gelişmiş ülkelerde,
asgarî geçim indirimi tesbit edilirken, meseleye
vergi idâresi yönünden bakılmakta ve ancak vergiyi
toplama mâliyetine değmeyecek gelirlerin
vergi dışı bırakılmasına imkân veren bir indirim
haddi belirlenmesi yoluna gidilmektedir.
Asgarî geçim indirimi, genellikle bütün gelir
vergisi mükelleflerine götürü bir miktar olarak uygulanır.
Uygulamada, âile durumu gözönüne alınır; eş
ve çocuklar için tedricen azalan tutarlar tesbit edilir.
Türkiye’de asgarî geçim indirimi, 1980 sonrası vergi
reformu ile kânundan kaldırılmış ve yerini, özel indirim
ve sakatlık indirimi olmak üzere iki tür indirim
almıştır. Özel indirim, sâdece ücret gelirleri elde eden
mükelleflere tatbik edilmekte ve tutarı her yıl değişmektedir.
Böylece asgarî geçim haddinin tatbikinden.
ziyâde emek ve sermâye gelirleri arasında ayırım
prensibi uygulanmak istenmektedir.