Athenagoras

Athenagoras (ü. 2. yy), Yunanlı Hıristiyan
filozof ve apolojist. Presbeia peri Khristianon
(y. 177; Hıristiyanlar İçin Elçilik) adlı
incelemesi, Hıristiyanlığın inanç ve ibadet
ilkelerini Yunan ve Roma dünyasına açıklamak,
Hıristiyanlan devlete sadakatsizlik ve
ahlaksızlıkla suçlayan putperestlerin savlannı
çürütmek amacıyla yeni-Platoncu kavramlann
kullanıldığı ilk yapıtlardan biridir.
Bazı tarihçilere göre Athenagoras, Atina’
mn yerlilerindendi. Daha önce Platoncu
iken, sonradan Hıristiyanlığı kabul etti.
İskenderiye’ye giderek orada ünlü Hıristiyan
akademisinin temellerini attı. Eskiden
Yahudileri hedef alan ateistlik (putperestlerin
tannlannı tammama), yamyamlık (ziyafetlerde
çocuk yeme) ve akrabayla cinsel
ilişkide bulunma gibi suçlamalar 2. yüzyıla
gelindiğinde bu kez Hıristiyanlara yönelmişti.
Athenagoras, Roma imparatoru Marcus
Aurelius ile oğlu Commodus’a seslendiği
Presbeia9da bu suçlamalan yanıtladı.
Yunan ve Roma usçuluğunun kavramlanna
başvurarak, bütün yurttaşlara tanınan haklardan
Hıristiyanlann da yararlanmasını
istedi. Athenagoras, ateistlik ve çocuk öldürme
suçlamalanna, Hıristiyanlann kan
dökmeden Tann’ya ibadet ettikleri karşılığını
verdi. Putperestlerin, hiçbir temeli olmayan
ve ahlak kavramı tanımayan putlara
secde etmesinin onur kinci olduğunu ileri
sürdü. Buna karşılık Hıristiyanlann, ebedi
ve kusursuz bir Tann’ya inandığım, Tann’
mn üç ayn kişiliğe bürünmesinin çoktanncı
bir düşünce olmadığım vurguladı. Tann’mn
aynı anda hem tek, hem de üçlü olması
düşüncesini, tek bir töz ve irade içinde
birden çok kişiliğin, bulunması biçiminde
açıklayarak Kutsal Üçleme’nin (Teslis) ilk
ussal apolojisini ortaya attı.
Athenagoras, Hıristiyanlann cinsel bakımdan
ahlaKİ düşkünlük içinde olduğu suçlamasını
da reddetti; Hıristiyanlığın, kötü
düşünceyi, iki kez evlenmeyi, çocuk düşürmeyi
ve gladyatör döğüşlerini izlemeyi yasaklayan
ahlak kurallanmn bazen çok katı
yorumlannı yaptı. Bir yandan devlete boyun
eğilmesini savunurken, bir yandan da
ölümden sonraki yaşama hazırlanmanın
önemi üzerinde durdu.
Athenagoras’ın yazdığı sanılan Peri anastaseos
nekrorı (Ölülerin Dirilişi Üzerine)
adh kitapçık, bedenin ruhun zindanı olduğunu
ileri süren Platoncu görüşü yadsır,
madde ve. ruhun birbirini bütünlediğini
savunur. Ölülerin bugünkü bedenleri ile
dirileceği savını, Tann’nm her şeye gücünün
yettiği ve kendi suretini insanlara
sonsuza değin göstermeyi amaçladığı temeline
dayandırır.