atlama
en gözde dal, kayakla atlamadır. Tramplen
– ■ eren 60-80 m arasındaki uzunlukta bir hızlanma
– iniş pistinde olabildiğince uzağa ulaşması için ; i ~_asım sağlar. Tramplenin uzunluğuna göre iki
i Konusudur: 70 metrelik küçük ve 90 metrelik
– : ■ atlama uzunluğu, yani «K noktası» (kritik nok-
reçmeyecek şekilde ayarlanmıştır.
*. kayak
i ».ayak. Burada tümseklerle dolu bir yamacı müm-; ı=r fazla dönüş gerçekleştirerek ve her tümseğin _s: atlama yaparak olabildiğince hızlı inmek söz l düzgün olmayan bir zemin üzerinde beceri-»ustermek için hareketlerini çok iyi denetlemek :. ;al 1992’den itibaren olimpiyatlara alınmıştır, ck atlama. Bu, akrobat kayakçının sıçramadan ön-
– : – ten hız aldığı ve yere düzgün bir şekilde inme-= ra geçen birkaç saniye içinde akrobatik hareket-
.: :.rd:ği. göz alıcı ve heyecan verici bir daldır.
VBgl
;. -_en bu dalda (bir pisti çok büyük bir hızla inmek) ;; Cervin Dağı eteklerindeki Rosa platosu buzulun-_:: Hasperl tarafından kırıldı: 136 km/sa (1998’de re-….. . Philippe Billy’ye aitti: 243,902 km/sa).
SPORLARI
• _z pateni de, tıpkı kayak gibi, bir yolculuk aracı ola-: :ı_. ilk patenler inceltilip parlatılan kemiklerden ya-= rahta bir ayakkabının tabanına demir bir lama tut-.;: rliı. İşe yarar bir araç olan paten, kısa zamanda bir
– ıl^ıe geldi. Gerçekten de Flaman döneminin bazı :ı sürüldüğü gibi, İngiltere’de ve kuzey ülkelerinde,
11550’den 1850’ye) dolayısıyla bir hayli buzlu . -: ■ jn Pieter Bruegel [Kardaki Avcılar, Kuş Avcıları ve Pa-
– :z.vası, Beytüllahim Sayımı), donmuş su birikintileri-: ırer.rilerin salınmalannı, curlingcilerin ve hokeycile-
-; ışlannı resmetmişti.
:arannda yapılan ilk spor faaliyederinden biri haline re ıskoçya’da, ilk paten kulübü olan Edinburgh Ska-. İngiliz göçmenler pateni ABD’ye götürdüler ve _r_ 1849’da Philadelphia’da kuruldu; bundan bir yıl ,=nsiı patenler ortaya çıktı ve 1858’de New York’ta ilk : *_nan doğal buz pisti düzenlendi. îlk yapay paten pis-1 :ndra’da inşa edildi.
jateni
-.er., hafif, çok uzun (40-50 cm) ve çok ince (1,2
mm) lamlarla hız yapmak amacıyla yeniden tasarlanıp biçimlendirildi. itme gücü bacakların, özellikle kalçanın itişiyle sağlanır; itme işine bacaklar sırayla katılır. Bacağın itmesini olabildiğince etkin hale getirmek için patenci vücudunu öne doğru eğer. Kolların hareketlerinin de ayrı bir önemi vardır, çünkü vücudu dengelemeye yarar. Kukuletalı ve özel bir kıyafet giymiş bulunan patenci, en iyi aerodinamik duruşu elde edebilmek amacıyla kollarını vücudunun dik çizgilerinin arkasında, sırtına saklar. Böylelikle zaman zaman saatte 40 kilometrenin üzerine çıkan hızlara erişebilir.
Artistik patinaj
Amerikalı Jackson Haynes, artistik patinajın tarihinde bir öncüdür. Aslında bu dansçı, bale ustası olarak yeteneklerini yeni bir zemin üzerinde, yani «buz» üzerinde göstermek fikrine kapılmıştı ve 1868’de gösteriler yaptığı Avrupa’da adından söz ettirdi. 1892’de Uluslararası Buz Pateni Birliği (ÎSU) kuruldu. Günümüzde sürat pateni ve artistik patinaj etkinliklerini hâlâ bu federasyon düzenlemektedir. İlk dünya şampiyonası 1896’da Sen-Petersburg’da gerçekleşti ve iki büyük yaratıcı atlama ustasını ortaya çıkardı: İsveçli Ulrich Salchow ve Axel Posen. Ne var ki ilk bayanlar şampiyonası on yıl sonra düzenlendi.
Artistik patinaj tekler veya çifder kategorisinde yapılır (ayrıca bu spor dalı, bir kadın ve bir erkeğin aynı ekip içinde yer aldıklan tek spordur).
Yarışmalar. Yarışmalar, yarışmacıların bir hakem heyeti önünde ve daima müzik eşliğinde becerilerini sergiledikleri iki gösteriden oluşur: patencilerin sekiz zorunlu hareketi 2 dakikalık bir sunuş içinde gerçekleştirdikleri teknik program ve özgürce hazırlanmış figürlerden oluşan ve 4,5 dakika içinde sunulan serbest program.
Buz hokeyi
Bu sporun kökeni çok eski olmakla birlikte, ilk lig müsabakaları Kanada’da, 1855’te düzenlendi ve ilk kurallar Montreal Üni-versitesi’nin öğrencileri tarafından belirlendi. Kuzey Amerika’da çok popüler olan bu spor, halen Kanada’nın millî sporudur. Buz hokeyi Grenoble Kış Oyunları’ndan sonra Almanya ve Fransa’nın orta büyüklükteki kenderinde de birçok paten sahasının yapılmasıyla birlikte gelişmiştir.
Curling
Bu bir tür buz üstünde taş kaydırma sporudur. Bu oyun XVI. yy’da îskoçya’da, donmuş göllerin üzerinde ortaya çıktı. Zamanla kurallar daha ayrıntılı hale geldi, taşlar küçültüldü ve üzerlerine demir bir kulp takıldı. İskoç göçmenler oyunu Kanada’ya taşıdılar ve curling burada millî bir spor haline geldi.
Luge kızak yarışı
1,50 m eninde ve 1 000 m uzunluğunda, 15-20 güçlük noktası (virajlar, çok dar geçitler) bulunan bir pist üzerinde yapılır. Kask takmış olan kızakçı (iki kişi de olabilir) bir hız alma rampasından piste girer. Bir kızağın hızı, zaman zaman 120-130 km’ye çıkmakla birlikte, ortalama hız 80 km/saattir. □
Artistik patinaj. Buzun yıldız patencileri Marina Klimova ve Sergey Ponomarenko, Aibertvilie Oyunian’nda, altın madalyayı kazandı klan buz dansında.
KIŞ OLİMPİYAT OYUNLARI
Sürat pateninde ilk olimpiyat şampiyonu unvanian 1908’de, Londra’da verildi. Ne var ki, Stockholm oyunla-n (1912) esnasında İsveç Olimpiyat Komitesi, Kuzey Oyunlan’yla rekabet etmemek için, kar ve buz sporla-n alanlannda yanşmalara katılmayı reddetti. 1920 Anvers Oyunian’nda sürat pateni yeniden programa alındı ve buz hokeyi olimpik bir spor dalı olarak tescil edildi. Bu arada gerçek kış olimpiyatlarının yandaşları günden güne artıyordu ve İskandinav ülkelerinin muhalefetine rağmen baskılarını yoğunlaştırdılar. Böylelikle 1924’te Chamonbc’de VII. Olimpiyat Oyunlarının başlangıcı mahiyetinde olan «Kış Sporları Haftası» düzenlendi. Bu özellikle Kış Olimpiyatlarını dayatmanın örtülü bir yöntemi olarak kullanıldı. Böylelikle 16 ülkeyi temsil eden 290 sporcu kuzey disiplini, atlama, sürat pateni, artistik patinaj, buz hokeyi ve bobsleigh dallarında karşı karşıya geldiler. Bu büyük başan karşısında, bir yıl sonra Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Yaz Olimpiyat Oyunlan’yla aynı yıl içinde yapılmak üzere Kış Olimpiyatla-n’nı düzenlemeye başladı. Albertvil-le’den (1992) beri her iki yılda bir sırasıyla Yaz ve Kış Olimpiyatları yapılmaktadır. Böylelikle Norveç’teki Lillehammer Oyunlan 1994’te, Japonya’daki Nagano Oyunlan ise 1998’de yapıldı.
AYRICA BAKINIZ
—► lb.ansli dağlar ve
dağoluşumu —► IB.ANSU Olimpiyat Oyunları —► IB.ANSL1 spor
173
