kişileri, motorlu araçları ya da gemileri korumak için kullanılan koruyucu giysi, levha ya da kaplamadır. Barut bulunmadan önce savaşlariri ‘ çoğunda askerler göğüs göğse çarpışırdı. Bu dönemde savaşçıyı düşmanının silahından korumak için zırh, miğfer, kalkan gibi Çeşitli araçlardan yararlanılırdı.   îlk zırh, sert hayvan derisinden yapıldı. Daha sonra, aralan kumaş ve deri ile desteklenen, kemik ya da metal gibi daha ...

Akdeniz kıyılarının değişmez görüntülerinden birini zeytin ağaçları oluşturur. Yetiştiği yerleri gümüşsü yapraklarıyla puslu bir yeşile boğan bu ağaçların yabanilerine “delice zeytin” denir. Binlerce yıl önce yabanilerinden aşılanarak geliştirilmiş olan kültür çeşitleri bol yağlı nıeyveleri için yetiştirilir.   Zeytin {Olea europaea) en çok 12 metreye kadar boylanabilen, herdemyeşil bir ağaçtır. Mızrak biçimli yaprakları, küçük beyaz çiçekleri ve olgunlaştığında morumsu siyah bir ...

Eski Yunan’da tanrı ve tanrıçaların koruyucusu ve yöneticisi olarak tapılan bir tanrıydı. Romahlar’ın da Jüpiter adh benzer bir tannian vardı ve Zeus’la ilgili olarak anlatılan öykülerin pek çoğunu alarak Jüpiter’e mal ettiler. Bu nedenle daha sonraki dönemlerde zaman zaman, Zeus ve Jüpiter’in aynı tann oldukları düşünülmüştür.   Sanat yapıtlarında Zeus sakallı, yakışıklı, tannlara ve insanlara adalet dağıtan bir tann-ya yakışır ...

 bugün hâlâ yaşayan en eski dinlerden biri olan Zerdüşt dininin kurucusudur. Eski Farsça’ya yakın bir dil olan Avesta dilinde Zarathushtra adıyla anıhr. İÖ 7. yüzyılın sonu ile 6. yüzyılın başlarında yaşayan Zerdüşt’ün yaşamına. ilişkin kesin bilgi yoktur, ama Eski İran’ın Azerbaycan yakınlarındaki yaylalarında doğduğu sanılmaktadır. Büyük olasıhkla bir rahipti. Zerdüşt’e ilişkin efsanelerde, yeni dini kurması için kendisine 30-40 yaşlarında vahiy ...

İKİ BÖLGE, TEK KADER Avrupa’nın iki ayrı sınır bölgesinde yer alan iki zengin belde yıllar boyu hâkimiyet mücadelesine sahne olmuştu. Haritadaki yerleri birbirinden çok farklı olan bu topraklar, tarihleri bakımından oldukça benzerlik göstermektedir… Avrupa’mn iki ayrı bölgesinde iki farklı belde; Doğu Avrupa sınırları içerisinde yer alan Bosna-Hersek ve Batı Avrupa sınırlarında yer alan, günümüzde Fransa toprağı olan Alsas-Loren… Harita üzerinde ...

yakınındaki Pemba ile birlikte, bir Doğu. Afrika ülkesi olan Tanzanya’nın adalar bölümünü oluşturur. Zengibar ve Pemba adalan Tanzanya’nın. anakara bölümünden, en dar yeri 36 km olan bir boğazla ayrılmıştır. Zengibar’ın yüzölçümü 1.651 km^ daha kiiçük olan Pemba’nmki ise 984 km^’dir. Zengibar ve Pemba, Afrika kıtasından koptuğu sanılan iki mercanadadır.   Adalann iklimi sıcak ve yağışlıdır. Neredeyse yıl boyu alize rüzgârlan ...

Evliya Çelebi de Hayran Kalıyor Görenleri hayretler içinde bırakan bu uygulama, el- Bağdadi’den tam dört asır sonra, meşhur seyyahımız Evliya Çelebi’nin de dikkatinden kaçmayacak ve Seyahatnamesi’nin Mısır’la alakalı kısmında “Ve mine’l-acâyibi’l-garâyib” başlığı altında anlatacaktır: “Ucûbe-i dehrden biri dahi budur kim on bin yumurtayı at fışkısı içine gömüp yirmi günde on bin tavuk yavrusu çıkup ‘civ, civ’ diyerek ol ân gezmeğe ...

Mısır’da Tavuk Fabrikaları Mandeville ve Bernard Breydenbach (1440-1497) gibi seyyahların seyahatnamelerinde bahsi geçerken, daha sonraları tüccar ve araştırmacıların eserlerine de konu olacaktır. Yayınlanan bu eserler, geçen her asırla birlikte çoğalacak ve birçok araştırmaya sebep olacaktır. Tavuk fabrikaları ile alakalı en erken tarihli Batılı kaynaklardan birisi, John Mandeville Seyahatnamesi adıyla bilinen ve 14. yüzyılda kaleme alınan eserdir. Eserde Mandeville “O şehir ...

Eğer Erkek Olsaydım! Âdile Sultan (18264899), Sultan İkinci Mahmud’un kızı, ailenin, en yaşlı âzası ve Sultan İkinci Abdülhamid’in halası idi. Zamanla ihtiyarlamış ve şöhret kazanmıştı. Ona daima hürmet gösterilirdi. Bir gün, istediği bir şeyi Sultan Abdülhamid Han münasip bulmamış. Maksadı hâsıl olmayan Âdile Sultan, en son dayanamayıp sultanın karşısına geçerek şu cümleleri sarf etmiş: “Benim istediğimi ne diye yaptırtmak istemiyorsun? ...

Demokles’in Kılıcı Her işte tehlike ve riskin var olduğunu belirtmek, sorumluluğun ehemmiyetini vurgulamak üzere kullanılagelen tabirin hikâyesi M .O. 4. yılda Syracuse kralı olan 1. Dionysiusa dayanır Cesareti ve kıvrak zekâsıyla tahta oturmuş olan Kral Dionysius hiddetli bir hükümdar olmakla birlikte, adaleti de elden bırakmamıştır. Adı kılıçla anılan Demokles ise, 1. Dionysiusun nedimi, musahibidir. Sadakatle efendisinin hizmetinde bulunan Demokles, fırsat ...

Âdem Babamızdan Miras Kalan Evimiz Yavuz Sultan Selim dönemi âlimleri arasında sayılan Benli Sultan’m ailesinden Benli Mahmud Efendi, arkadaşlarıyla otururken Urfalı şair Nâbi’nin vefat ettiğini duyan Bunun üzerine toplulukta bulunanlar şairin cennete girip girmeyeceğini tartışmaya başlar. Mahmud Efendi, “Divanını rastgele açalım ve bakalım.” diyerek Nâbî Divanı’nı eline alır, rastgele bir yerinden açar ve sayfada herkesi şaşkına çeviren şu beyit karşılarına ...

ARKEOLOJİ MÜZESİ Eserler İlk Olarak Depolarda odalarda Saklandı Payitahta gönderilecek kadar değerli görülmeyen eserler ise Konya’da muhafaza edildi. Eserler ilk olarak Alâeddin Tepesi’nde bulunan Alâeddin Camii ve Selçuklu sultanlarının türbesinde, daha sonra da Kadri Efendi Bedesteni’ndeki depolarda saklandı. Bedestenin içinde muhafaza edilen eski eserler, 1899 yılında Konya Valisi Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa tarafından Konya Mekteb-i İdadisi’nin bahçesine yaptırılan müze binasına nakledildi. ...

Osmanlı’da Müze Osmanlı Devleti’nde modern anlamda müzeciliğin ortaya çıkışı 19. asrın ikinci yarısında olmakla birlikte, daha önce de benzer faaliyetlerin mevcut olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda erken devirlerden itibaren bazı Osmanlı devlet adamlarının destekleriyle eski eserler depolanarak muhafaza edilmiştir. Osmanlı Devleti’nde ilk müze, “Mecma-ı Esliha-i Arîka ve Mecma-1 Âsâr’1 Atîka” ismiyle, Tophaneli Âmire Müşiri Fethi Ahmed Paşa’nın eski eserleri toplaması ile ...

  Selçuklu Tıp Merkezleri ve Tıp Eğitimi Ortaçağ İslam dünyasında önemli merkezlerde hem tıp ilminin gelişmesi için hem de halk sağlığı için önemli tıp merkezleri açılmıştır. Bunlar arasında özellikle Selçuklu döneminde kurulan darüşşifaların ayrı bir önemi vardır. Hükümdarların ve devlet adamlarının teşvik ve desteğiyle kurulan hastaneler ve âlimler sayesinde Ortaçağ İslam dünyasında tıp oldukça ilerlemiş ve Avrupa’yı etkilemiştir. İslam dünyasında ...

Bir Damla Ab-ı Lezize Acem Mülkü Fedadır Su, sizce de acayip bir nesne değil midir efendiler» Tatsız, tuzsuz ve kokusuz; soğukta donan, sıcakta buhar olan ve hemen ardından yağmur olup yağan bir nesne düşünün; işte bu bizatihi suyun halleridir» Allahü Teâlâ hazretleri Kur’ân-ı Kerîm’inde, este’îzü billah, “Ve ce’alnâ mine’knâi külle şey’in hayy” yani; “Her canlı şeyi sudan yarattık” buyurun Biz ...

 köksaplanndan baharat elde edilen çokyılhk otsu bir bitkidir. Doğu Hint Adalan’nda yabanıl olarak yetişen bu bitki (Zingiber officinale) yaklaşık 1 ırietreye kadar boylanır     Mızrak ‘ biçimindeki sivri uçlu yapraklan tarçın kokuludur. Gövdelerin ucunda sık öbekler oluşturan, küçük, yeşiümsi san çiçekler açar. Çiçeklerin, üzerinde san çizgiler ve benekler bulunan mor renkli,’ sarkık bir dudağı vardır. Toprakaltında geliştirdiği etli gövdeleri ...

 insan gelişmesinin en temel öğelerinden biridir. Çok değişik tanımları olmasına karşın, bireyin doğuştan sahip bulunduğu, gelişmeye, açık zihinsel bir işlev olduğu konusunda psikologlar görüş birliği içindedir.   Ayr nca zekânın kalıtımla kuşaktan kuşağa, geçtiği; deneyim, öğrenme ve çevre etkisiyle bi- çimlendiği ve geliştiği de kabul edilmektedir {bak. KALITIM VE Genetik). Beslenme, eğitim, aile yaşamı gibi toplumsal ve ekonomik’ etmenlerin genetik ...

Bitkilerin ve hay-vanlann genellikle savunma amacıyla ürettikleri bazı doğal maddeler ile doğada bulunan ya da insan eliyle üretilen çeşitli kimyasal maddeler canhiann fizyolojik işlevlerini aksa-tabihr, hatta ölümüne yol açabilir. Bu etkiyi gösteren bütün maddelere zehir denirse de, bir canlının dokulannda oluşan ve başka bir canlıya zarar veren biyolojik zehirlerin toksin olarak adlandırılması daha doğrudur. Zehirlenmelerin çoğu dikkatsizlikten kaynaklanır ve çok ...

BazföSitfelfen yaprak, tohum, nieyve; kok ğibi çeşitli organV larında ya da bütün dokuİârında zehirli’ bileşikler bulunur. Bitkilerin bü zehitİöri .otçül hayvanlara karşı bir sayunmia aracı ;.ola^ ürettikleri sariilmaktadır. Doğada küçuk, otsu bijtkiferdert’ağaçlara kadar çok çeşitli zehirli bitkii örneklenüe rastlanır. ^Bunlardan bazıları, örneğin’ otlalarda yetişeli zehirli bitkiler köyuri, kfeç^ at gibi ‘ötçul hayvanlar içiri’ çök: tehlikelidir:. Bitkilerdeki zehir sinir sistemini etkilediğinden, ...

 Atın yakın akrabalarından olan zebralar siyah ve beyaz çizgili postlarından ötürü kolayca tanınır. Yalnız Afrika’da bulunan bu hayvanlar seyrek ağaçlı ve otlarla kaplı açık alanlarda yaşar, sık sık antiloplarla karışık sürüler oluştururlar. Zebraların da en büyük düşmanı, tüfekh insanlar sayılmazsa aslandır.     Zebralar Afrika’ya gelen Avrupalılar’ın acımasız kırımı karşısında önemli ölçüde azalmıştır. Varlığını sürdüren üç türünden dağ zebrası (Equus ...