ZATÜRREE ya da pnömoni, akciğer dokusundaki yaygın iltihaplanmayla tanımlanan bir grup hastalığın ortak adıdır.     Arapça’dan dilimize geçen zatürree sözcüğü de akciğer iltihabı anlamına gelir. Solunum yoluna kaçan yabancı maddeler ve doku yıkımıyla sonuçlanan ağır kazalar da akciğer iltihabına yol açabilir; ama bu ad altında toplanan hastalıkların etkeni genellikle mikroplardır. Zatürreenin başlıca sorumlusu olan çeşitli bakterilerin yanı sıra virüsler ...

 Zarganalar ılıman ve tropik bölgelerdeki deniz kıyılannda yaşayan 60’a yakın bahk türünden oluşur.   Zıpkını andıran gövdeleri gibi çeneleri de ince uzundur. Sırt yüzgeci geride ve anüs yüzgeciyle aynı hizada yer alır. Gözleri iriliğiyle dikkat çeker. Parlak gümüşsü gövdeleri çok ince ve kolayca dökü-lebilen pullarla örtülmüş, çeneleri küçük ve keskin dişlerle donanmıştır. Sürü halinde dolaşan küçük balıklar temel besin kaynaklannı ...

‘ Bir eylemin, bir sıfatın ya da başka bir zarfın anlamını zaman, yer, ölçü, nitehk, soru gibi yönlerden etkileyen sözcüklere genel olarak “zarf’ ya da yeni terimiyle “belirteç” adı verilmektedir.   Türkçe’de zarflar isim Ve sıfattan kesin olarak aynlamazlâr; ama bir ismin ya da sıfatın cümle içindeki görevi nedeniyle zarf olduğu dikkati çeker.; Sözgelimi, “Geceyi severim” cümlesinde “gece” isimdir; “Geçe ...

Tarla, bağ, bahçe ya da park gibi özel olarak düzenlenmiş ekili »alan-lârda kendiliğinden yetişen yabani bitkilere zararlı otlar denin Bunların zararlı ^ kabul edilmesinin iki nedeni vardır:   îlki, toprağın besinini tüketerek tarım’ bitkilerinin sağlıkh büyümesini engellemeleri, İkincisi de bitki hastalıklarının yayılmasına yol açmalarıdır.Avustralya’nın Rockhampton kentinde tek başına ayakta kalabilmiş dev bir frenkihclri. Bir zamanlar Avustralya’ya Orta Amerika’dan getirilmişve giderek ...

ZARARLI HAYVANLAR denince, tanm ürünleri, yiyecek, mobilya, giysi ve ahşap eşyalar gibi insanın yararlandığı maddelere ya ‘ da doğrudan insana zarar veren her çeşit hayvan anlaşılır. Bu zararlılann büyük bir bölümünü böcekler oluşturur.   Ama fare,keme gibi kemiriciler ve birçok kuş türü de ürünleri yağmalayıp tehlikeli hastalıklan bulaştırarak önemli zararlara yöl açar.Göçmen çekirgeler en korkulan zararlılar arasındadır. Göçmen çekirge konduğu ...

Zar oyunlannda ve birçok masa oyununda hamleleri belirlemekte kullanılan zar, her yüzünde birden altıya kadar değişen sayıda nokta bulunan küçük bir küptür. Karşılıklı iki yüzde bulunan noktaların toplamı yedidir.   Oyuncu zarları avucunda ya da bir zar kabı içinde sallayarak düz bir yüzeye atar. Yuvarlanan zarlar sonunda tümüyle rastlantısal olarak bir yüzü üzerinde durur. Zarın üstte kalan yüzündeki nokta sayısı ...

Meksika Devrimi’nin önderlerinden ve bir halk kahramanı olan Emiliano Zapata bir köylü ailesinin oğlu olarak dünyaya geldi. Zapata 17 yaşındayken babasını kaybetti. Bir yıl sonra köylülerin topraklarına el konulmasına karşı bir protesto hareketine katıldığı için tutuklandı. Salıverilmesinin ardından askere alındı.   Daha sonra, köylülerle birlikte toprak mücadelesini sürdüren. Zapata, Meksika diktatörüne karşı ayaklanan Francisco Madero’ya katıldı ve kendisine bağlı küçük ...

Cümlede isimlerin (ad) yerine kullanılan, kişi, soru,-gösterme ve belgisizlik kav-ramlan taşıyan sözcüklere “zamir’’ ya da yeni terimiyle “adıl” denir.   Zamirler cümle içinde öbür isim soylu sözcükler gibi özne, tümleç ve yüklem olarak yer alabilir: ‘geldim’’; “5e«ı maçta gördük”; “Israr edeniiizimız” gibi. Zamirler de isimler gibi isim durumlarından herhangi birine girerler ve iyelik eklerini alabilirler: Bana, beni, bende, benden, kenr ...

Afrika kıtasının dördüncü büyük ırmağıdır. Uzunluğu 3.500 kilometredir. Afrika’nın güneyinde büyük bir alanı akaçlayarak Mozambik’te Hint Okyanusu’na dökülür. 1851-53 yılları arasında İskoç misyoner David’Livingstone tarafından keşfedildi. Irmağı yukan kesimlerinden Hint Okyanusu’ na döküldüğü noktaya kadar izleyen Living-stone aynntıh bir harita çıkardı {bak. LIVING-STONE, David). Bununla birlikte ırmağın kaynağı ancak 20. yüzyılda bulunabildi.   Zambezi Irmağı, Zambia’nın kuzeybatı ucunda, Kalene Hiîl ...

Çok eskiçağlardan beri, eşsiz güzellikteki çiçekleriyle en sevilen süs bitkileri arasında yer alan zambaklann (Lilium) 90 kadar türü vardır. Lale ve sümbül gibi zamT bakgiller (Liliaceae) familyasının üyesi olan bu türlerin tümü toprakaltında geliştirdikleri soğanlardan büyür. Birbiri üstüne kapanan eth pul yapraklardan oluşmuş bu soğanlardan çıkan dik gövdelerinin ucunda tek tek ya daBeyaz zambak bahçe çiçeği olarak yetiştirilen zambak türlerinden ...

her gün ve her an yaşadığımız, ama ‘ üzerinde fazlaca düşünmediğimiz, hatta tam olarak ne olduğunu pek bilmediğimiz bir olgudur. Sir Isaac Newton zamanı, “ileriye doğru düzenli biçimde akan şey” olarak tanımlamıştı; ama, “şey” denenin ne olduğunu basitçe açıklamanın pek olanağı yoktur.   Zaman, yaşanan bir olgudur; gece ve gündüzün , yinelenmesi, mevsimlerin değişmesi ya da saatin akrep ve yelkovanının ...

Arakan’ın Gözyaşları Myanmar…Orada, hafızası türlü katliamların travmalarıyla lime lime edilen bir halkın vahşice katledilme korkusu duymadan bir gün daha nefes alabilmek için açlık ve sefalet içinde yaşadığı mülteci kampları var. Orada, vahşi işkencelerle öldürülen insanların gökleri yırtan feryatları var. Orada, geçilişinden kuşatılarak geleceğin/den vurulan bir halkın kendi kanında boğulduğu bir coğrafya var. Orada, modern zamanların kıyısına itilen Arakan Müslümanlarının hıçkırıkları ...

alımlı çiçekler açan herdemyeşilj bir çahdır. Anayurdu Akdeniz yöresi olan bu bitki {Nerium oleander) doğada en çok taşlı ve çakıllı topraklarda yetişir. Süs bitkisi olarak dünyanın birçok yerine dağılmıştır; ıhman ikhmlerde park ve bahçelere, serin yörelerde’ ise seralara dikilir. Zakkum budanmayıp kendi haline bırakı-hrsa 6 metreye kadar boylanabilir. Dalların çevresinden üçü dördü bir arada çıkan, mavimsi yeşil, kahn yaprakları vardır. ...

Orta Afrika’da yer alan Zaire Cumhuriyeti ekvatorun iki yanıhda uzanır.’ Yüzölçümü ve nüfus bakımından, Afrika’nın üçüncü büyük ülkesidir. Doğu sınınndaki Büyük Rift Vadisi’nin çatlaklarında derin göller oluşmuştur.   Güneydoğusunda SH’âba Yâyİaşı bu-lunur.i Ülkeyi geniş bir kavisle baştan’başa geçeri Atlas Okyanusu’nâ Kongo Irmağı, Shaba Yaylası’nı aşarak ulaşır. Ülkenin büyük bölümünü yağmur ormanlan kaiplar (bak. Yağmur ORMANLARI). Öteki bölgeler geniş çayırlar vei ...

14. ve 15. yüzyıllarda Fransız prensler ile İngiltere krallan arasmda, Fransız tahtının yasal vârisi sorunundan kaynaklanan savaşlara verilen addır. 1337-1453 arasmda süren bu uzun savaşta, sonunda İhgi-lizler’i kıtadan çıkaran Fransızlar kendi krallıklarım kurdular.   Ortaçağda kendi kralhğı dışındaki topraklarda soyluluk unvanı alan krallar, o ülkenin tahtında hak kazanmış sayıhyordu. İngiltere krallan da Normandiya Dükü I. William’ın Hastings Savaşı’nı kazanarak İngiltere ...

Yüzme, denizde olduğu gibi açık ya da kapalı havuzlarda da öğrenilebilir. Öğrenilecek ilk yüzme stili kö-peklemedir. İnsanların yüzmeyi ilk kez böyle öğrendiği sanılmaktadır. Bundan sonra, zorluk sıralamasına göre, sırtüstü yüzmeyi, ardından kurbağalama, serbest ve en sonunda kelebek stilleri öğrenilebilir.     Yüzme Stilleri ’ Köpekleme-, Çok basit olan bu stili öğrenmek için yapacağımz tek şey köpek gibi yüzmeye çalışmaktır. Bu, ...

Sıvılarda yüzey gerilimi denen olguya, parçacıklar: arasında etkiyen kuvvetler yol açar. Sıvının biçimini ve davranışını korumasını sağlayan da bu olgudur. Suya bir çeUk parçası atarsanız; çelik dibe çöker; ama bir bardak temiz suyun üstüne bir iğne ya da jilet bırakırsanız, bunlann batma-yıp yüzdüğünü görürsünüz. İğne ya da jilet, hemen altındaki su yüzeyini^ sanki ince ve esnek bir deriymişçesine biraz aşağı ...

Yüzdeler, kesirleri yazmanın bir başka yoludur. Bir sayı ile birlikte kullanılan “yüzde” sözcüğü, “100 eşit parçaya bölünen, bir büyüklüğün o sayı kadarlık parçası”-anlamına gelir. Yüzde işareti olan 100 sayısının rakamlanndan oluşur.   Yüzde 20 (% 20 yazıhr), “lOO’ün 20’si”, bir başka deyişle 29400 ‘ demektir’; bü ise Vs’e eşdeğerdedir. Bir mağaza “her şeyde yüzde 20 indirim” yapacağını ilan ettiğinde, bütün ...

Çayın Türkiye’deki İlk Macerası Eskiden olduğu gibi bugün de bütün dünyada içilen içeceklerin başında çay gelir. Her yerde ve mekânda, evlerde, iş yerlerinde, toplantılarda, kahvelerde, davetlerde gece ve gündüz aranılan bir içecektir çay. Kahvehânelerin ismini çayhane olarak değiştiren bu küçük yeşil yapraklı bitki; çay saati, çay sohbeti, çay günü, çay daveti inceliklerini medeniyete dönüştüren; yediden yetmişe herkesin müptela olduğu; şekerli, ...

İTAL YA’DA ÜC YÜZ YILIK TÜRK KÖYÜ   Türkiye’den yüzlerce kilometre uzakta Türkçe bilmeden, Türkiye’yi hiç görmeden, “biz Türk’üz” diyebilen bir halk… Osmanlı bayrakları, hilalleri ve evlere asılan Türk bayraklarıyla donatılmış bir şehir… Bütün bunlar İtalya’nın Moena bölgesindeki Rione Turchia’da, bilinen ismiyle Türk Tarihimizde kahramanlara sık rastlanır. Şan ve şöhret endişesinden uzak, maddi çıkar peşinde olmadan ser veren bu yiğitler, tarihin ...