ŞEKER Şeker hastalığı vücut direncini azalttığı için için pek çok yerde çıkan yaralar geç kapanır. ha sonraki birçok camiye de örnek olmuştur. ŞEKER, Öteki besinlere oranla çok daha fazla enerji veren tatlı besin maddesi. Çeşitli içecekleri tatlandırmakta, ayrıca birçok gıda maddesinde aynı amaçla yaygın biçimde kullanılır. Kimyasal bakımdan şekerler karbonhidrattır. Genel formülleri Cx(H20)y olup monosakkaritler ve disakkarıtler gibi iki gruba ...

EMİNİ, Osmanlı İmparatorlu-Tanzimat dönemine kadar ait sarayların ve devlete ait bakım ve onarımından, sa-ı ilgili alım ve satımlardan, sa-görevlilerinin aylıklarının öden-ı sorumlu olan kimse. Tan-ra kadar şehreminleri yüksek i memurlardan sayılırlar ve terfi halinde defterdar olurlar-Şehreminliğinin zamanla önemi 1831 yılında bu makam tü-kaJdırıldı. Şehreminliği (Şeh-îi) 1854 yılında yeniden ku-Ancak bu defaki görevi bele-fişteriyle ilgilenmekti. Bu bakım-Iİ854 yılından itibaren şehremin-Ikugünkü belediye ...

ALİ PAŞA SİLAHTAR ¡PAŞA WE, Osmanlı padişahlarının ıı, savaşlarını konu alan manya da mensur tarih. Devletçe olayları yazmakla görevlen-kimselere de şehnameci de-Şehnamecilik II. Mehmet «nde başlamış, 17. yüzyıldan vakanüvis sözü yerleşmiştir, ışairi Firdevsi’nin destansı yapıtı ı”Şehname” adını taşır.

ŞEHZADE ı/esi. Anayurdu Çin’dir. Çin’den Asya’ya, oradan da Avrupa’ya ıiş, günümüzde birçok ılıman i\ bölgede yetiştirilmekte olan, nli bir meyve ağacıdır. Boyu en 7 m. kadar olur. Yaprakları ucu sivri, düz kenarlı, tüysüz koyu yeşildir. Çiçekleri pembe li, meyvesi sert çekirdekli ve et-Şeftalinin, meyve biçimiyle birlen ayrılan birçok çeşidi var-r. et şeftalisi, yarma şeftali, tüylü, şeftali gibi. Şeftali tohumun-yani çekirdeğin ...

ŞEFAATLİ, Yozgat iline ve bu ilçenin merkezi ol ilçe toprakları Deliceırm sindeki düzlükleri ve ya lar. Bağcılık, tarım ve ha pılır. İlçe, Ankara-Kayse ‘ üzerinde, Boğazlayan v zü çaylarının birleştiği muştur. Yüzölçümü 833 su 36.246, merkez n” (1990).

ŞAVŞAT, Artvin iline bağlı il bu ilçenin merkezi olan kasa çe toprakları büyük ölçüde tır. Önemli akarsuları Tigrat raftır. Ekonomi hayvancılığa nır. İlçe, Şavşat Deresi üzeri rulmuştur. Yüzölçümü 1.317 k çe nüfusu 33.315, merkez 4.850 (1990). ŞEBBOY, turpgillerden, o” süs bitkisi (Mattihola). Dik pın üzerindeki çiçekleri güzel lu, yalınkat ya da katmerli mızı, açık sarı ve mor renkl’ yaygın türleri ...

ŞANZIMAN ye ve Irak ile Akdeniz kıyıları araşın-daki ticaretin merkezidir. Bu düzenli yol ağı sayesinde son yıllarda hızla gelişip büyümüş ve 1990’da 372.020 nüfusuyla Türkiye’nin önemli kentleri arasında yer almıştır. Kent, tarihsel camileri, Halilürrah-man Havuzu ve küçük Aynizeliha Gölü ile göldeki kutsal sayılan balıklarıyla turizm bakımından dikkati çeker. ŞANZIMAN ya da ŞANZUMAN, motorlu taşıtlarda moturun yükünü azaltarak aracın çeşitli hızlarda ...

ŞANLIURFA ıı-Sunç Kkle 1! iteler vi ıu vaıf i Çin’dj atüsür : üzere, yıllık üretimler yıllara gö-i çok oynar (örneğin ilin toplam ta-‘ üretimi: 1971’de 437.000, 1972’ ı 718.000 ve 1973’te 31.000 ton), iinin sularını Fırat toplar. İlin sınırında akan Fırat, Birecik’te [tertcîye nin en büyük karayolu köp-jen biri (700 m.) ve Suriye sı-Cerablus’ta da demiryolu ‘ fle aşılır. Osmanlı ...

AŞIK VEYSEL ŞATTOLARAP, Güneydoğu Irak’ta, Dicle ve Fırat ırmaklarının Al Kur-na’da birleşmesiyle oluşan geniş, derin ve boğaz şeklinde ırmak. Bas- ra’dan geçtikten 15 km. kadar ğuda, körfeze döküldüğü yere dar Irak-İran sınırında akar. Abadan ve Hurremşehr lima dan geçer ve Güney İran’dan Karun Irmağı’nı alır. Uzunluğu km. kadardır. *

ŞAŞILIK, gözlerden birinin ya da ikisinin içe ya da dışa kaymasıyla ortaya çıkan göz bozukluğu. Şaşılık göz kaslarının uyumlu bir şekilde çalışmamasından doğar. Gözler belirli bir cisme bakarken göz kaslarında paralellik oluşmaz, gözlerden biri içe ya da dışa doğru kayma gösterir. Şaşılığın iki temel nedeni, gör- me bozuklukları ile beyindeki imgelerin çakışmasını sağlayan merkezin gelişmemesidir. Büyük çoğunlukla şaşılık 2-4 yaş ...

CHARLES V • KARL XII CHARLES ŞARL MARTEL MARTEL ŞARLKEN -* KARL V ŞARLMAN -» CHARLEMAGNE ŞARTLI REFLEKS, kendi uyaranına değil de bu uyarana bağlı bir başka uyarana karşılık veren edinilmiş refleks; şartlı tepke. Şartlı refleks organizmanın sinir düzeninde doğuştan bulunmaz; sonradan kazanılır ve zaman geçince unutulabilir. Şartlı refleks üzerinde ilk araştırmaları yapan Pavlov’dur. Pavlov, bulduğu sonuçları bir rapor halinde ...

ŞARKİKARAAĞAÇ, İsparta iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi olan kasaba. İlçe toprakları Sultan ve Amanos dağlarını ve bunların arasındaki çukur alanları kaplar. Güneyinde Beyşehir Gölü vardır. Tahıl ve baklagil tarımı yapılır, keten ve haşhaş yetiştirilir, hayvansal ürünler elde edilir. Kasaba, Sultandağları’nın batı eteklerinde kurulmuştur. Yüzölçümü 1.232 km.2, ilçe nüfusu 38.993, merkez nüfusu 12.253 (1990). ŞARKÖY, Tekirdağ iline bağlı ilçe ...

ŞARKÖY kabuklarıyla mayalandırma ılır. Mayalanmadan önce belirli da şeker ya da tartarik asit katılır. Alkolün mayalanması için şı-şarap mayası katılır. Alkol ma-nması iki aşamada olur; önce vetli ve hızlı’5 sonra daha yavaş r mayalanma görülür. Mayalanma ce biriken tortunun ayrılması ı süzülür ve kükürtlenmiş fıçılara ‘urularak dinlenmeye alınır, şarap”, şıranın içindeki bütün in alkole dönüşmesi ile elde Tatlı şarap” (dömi-sek) ...

ŞAP, biri bir değerli, öbürü üç değerli olmak üzere iki metal sülfatıyla 12 mol kristal suyundan oluşan çift tuz. Genel formülü [M1M3(S04)2.12 H20] dur. Bir değerli metal genellikle potasyum, sodyum ve amonyum, üç değerli metal ise alüminyum, krom ve demirdir. Şaplar suda çözünür. Genellikle asidiktirler. Büzüştürücü etkilerinden ötürü yaraları iyileştirmede, ayrıca boya, kabartma tozu, terleme giderici maddelerin yapımında ve yangın ...

ŞANZIMAN ye ve Irak ile Akdeniz kıyıları araşın-daki ticaretin merkezidir. Bu düzenli yol ağı sayesinde son yıllarda hızla gelişip büyümüş ve 1990’da 372.020 nüfusuyla Türkiye’nin önemli kentleri arasında yer almıştır. Kent, tarihsel camileri, Halilürrah-man Havuzu ve küçük Aynizeliha Gölü ile göldeki kutsal sayılan balıklarıyla turizm bakımından dikkati çeker. ŞANZIMAN ya da ŞANZUMAN, motorlu taşıtlarda moturun yükünü azaltarak aracın çeşitli hızlarda ...

ŞANLIURFA ıı-Sunç Kkle 1! iteler vi ıu vaıf i Çin’dj atüsür : üzere, yıllık üretimler yıllara gö-i çok oynar (örneğin ilin toplam ta-‘ üretimi: 1971’de 437.000, 1972’ ı 718.000 ve 1973’te 31.000 ton), iinin sularını Fırat toplar. İlin sınırında akan Fırat, Birecik’te [tertcîye nin en büyük karayolu köp-jen biri (700 m.) ve Suriye sı-Cerablus’ta da demiryolu ‘ fle aşılır. Osmanlı ...

ŞAMİZADE MEHMET EFENDİ -* MEHMET EFENDİ, Şamizade ŞANGHAY ya da SHANGHAİ, Ki- ang-su eyaletinde, Doğu Çin Denizi yakınında, Çin’in en büyük kenti, en önemli endüstri ve ticaret limanı. Hoanghu Irmağı kıyısında (ağzına 20 km. uzaklıkta), Yangçu kolu kavşağı yakınında kurulmuştur. 11.860.000 olan nüfusuyla, dünyanın en büyük birkaç kentinden biridir. Son derece çeşitli endüstriler (demir-çelik. öteki metalürjiler, makine, gemi yapımı, kimya ...

ŞAMAN, eskiden Kuzeydoğu Sibirya’da ve Moğolistan’ın kuzeyinde yaşamış olan bazı Türk boylarıyla, Altay-Yenisey’de Şamanizm’in egemen olduğu şimdiki Türk boylarında din adamına verilen ad. Şamanlar hekimlik ya da kâhinlik niteliklerine de sahiptirler. Bunlara önceleri “Kam” denirdi. Şamanların çeşitli müzik aletleri çalarak, oyunla gösteri yaparak ve şarkı söyleyerek ruh- larla ilişki kurduklarına inanılır. Bu amaçla yapılan törende şaman cezbeye kapılarak kendinden geçer ...

ŞAM (Arapça: Dımeşk-Eş Şam, Fr.: Damas, İng.: Damascus), Suriye’ nin başkenti ve en önemli ticaret, endüstri merkezi. Ülkenin güneyinde, Suriye Çölü sınırında ve Lübnan sınırı yakınındadır. Kent, Antilübnan-lar’ın yakınında, Barada Irmağı ve kollarının suladığı Gutah Vahası’n-da kurulmuştur. Çevresinde çeşitli ürünler yetiştirilir (sebze, meyve, tahıl, zeytin, üzüm). Çeşitli endüstriler kuruludur, başlıcaları: cam, çimento, gıda (şeker, bitkisel yağ, gül reçeli), dokumacılık, çeşitli ...

ŞALYAPİN Yaprakları tüylü, üst yüzü mavi-ye-şil, alt yüzü yeşil, çiçekleri sarıdır. Etli ve tatlı olan kökü çeşitli biçimlerde, yuvarlak, ya da yassı olabilir. Bitkinin yenen kısmı köküdür. Hayvan yemi olarak da kullanılır. Şalgam hem ilkbaharda hem de sonbaharda ekilebilmektedir. ŞALYAPİN, Fyodor (1873 Ometo-vo/Kazan-1938 Paris), Rus şarkıcısı. Çiftçilikle uğraşan bir ailenin çocuğuydu. Kendi kendini yetiştirerek Rusya’nın ve dünyanın en büyük sanatçılarından ...