Avarlar

Avarlar, önce Orta Asya’da, ardından 6-
9. yüzyıllar arasında Doğu Avrupa’da imparatorluk
kuran Orta Asya asıllı kavim.
Çeşitli kaynaklar Avarlann kökeninin Asya’da
görülen Juan Juanlara dayandığında
birleşirler. Çin kaynaklan Juan Juan adını,
Arap ve Bizans kaynaklan Avar sözcüğünü
kullanır. Avarlann tarihi Asya ve Avrupa
dönemleri diye ikiye aynlır. Asya dönemi
3-6. yüzyıl, Avrupa dönemi de 6-9.
yüzyıl arasım kapsar.
Hun İmparatorluğu’nun yıkılmasından
sonra, 200’lerde Avarlar Orta Asya’da bağımsız
bir kabile imparatorluğu kurdular.
458’de Çinlilerle Avarlar arasmda büyük bir
savaş oldu, yenilen Avarlar Orta Asya’dan
Batı Asya’ya geçtiler. 552’de Avarlann
egemenliği altındaki Göktürkler ayaklanarak
Avarlan kovdular. Batı’ya doğru göç
eden Avarlar, Bizans’tan yerleşme bölgesi
istedilerse de, bir anlaşmaya vanlamayınca
ilişkileri düşmanca bir nitelik kazandı. Slav
boylannı egemenlikleri altına alıp Avrupa’
mn içlerine doğru akınlar düzenlemeye
başladılar. 563’te kağanlan Bayan(*) yönetiminde
bir Avar devleti kuruldu. Bayan,
Bizans ordusunu bozguna uğrattı. Avarlar
daha sonra Lombardlarla birleşerek Macaristan’ı
ele geçirdiler. Lombardlann Kuzey
İtalya’ya göç etmeleri üzerine bu ülkeye
bütünüyle egemen oldular. Devlet merkezini
Macaristan’a yerleştirdiler. Avar İmparatorluğu’nun
elindeki topraklar Elbe Vadisi
ve Alp Dağlanndan Don Irmağına kadar
uzanıyordu. Bayan, Bizans’ı art arda yenilgilere
uğratıp Belgrad yöresini ele geçirdi,
Tuna Vadisini yakıp yıktı, Bizans kapılannâ
kadar dayandı. Avarlar bütün Avrupa’yı
yağmalayarak ve Bizans’tan büyük vergiler
alarak iyice zenginleştiler. Biri 617’de, biri
de 626’da olmak üzere Konstantinopolis’i
(İstanbul) iki kez kuşattılarsa da alamadılar.
Konstantinopolis kuşatmasının başansızlığa
uğramasından sonra, Avar İmparatorluğu
da gerilemeye başladı. 7. yüzyıl
boyunca Bizans’ın da desteğiyle Avarlara
bağlı kavimler art arda ayaklanıp, Avarlann
elindeki topraklann bir bölümünü ele geçirdiler.
8. yüzyılda, Avarlarla Franklann
desteklediği Bavyeralılar arasındaki Yirmi
Yıl Savaşlan, Avar devletini iyice sarstı.
Charlemagne, 791’de Avarlara karşı büyük
bir sefer düzenledi, hâzinelerine el koydu.
805’te Charlemagne son bir sefer düzenleyerek
Avarlan kesin olarak yıktı. Ardından
Slavlar Avar topraklanna yerleşti. Avarlann
büyük bölümü Hıristiyanlığı kabul ederek
Slavlar arasında eridi.
Avarlar göçebe bir kavimdi. Avar devleti,
kavimlerden oluşan bir federasyon yapısındaydı,
ama yönetim Avarlardaydı. Tabi
kavimler sınır boylarına yerleştirilip tampon
olarak kullanılırdı. Avarlann başında “kağan”
unvanı taşıyan bir hükümdar ve “yuğruş”
denen vezirler vardı. Devlet örgütlenmesi
ordu ve askerliğe dayanıyordu. Atlı güçler
Avarlardan oluşurken piyade askerleri de
tabi Slav kavimlerindendi. Önceleri Şamana
olan Avarlar, Franklann ülkeyi ele geçirmesinden
sonra Hıristiyanlığı benimsediler.