AYNÎ

on dördüncü ve 15. yüzyıllarda Mısır’da yetişen fıkıh, hadîs âlimi ve târihçi. İsmi Mah- mûd, lakabı Bedreddîn, künyesi Ebû Muham- med’dir. Babası Ahmed de büyük fıkıh âlimi idi. Aynî 1360 senesinde Gâziantep’te doğdu. Burada doğduğu için Aynî (Ayıntepli) diye şöhret buldu. 1451 (H. 855) senesi Zilhicce ayının dördüncü günü 91 yaşında Kâhire’de vefât etti. Aslen Türk ve bir âlim âilesine mensup olan Aynî, küçük yaşından itibâren çeşitli şehir ve memleketlerdeki âlimlerden ilim tahsil edip kendisini yetiştirdi. Kâhire muhtesipliği Evkâf Nâzırlığı (bakanlığı) yaptı ve Mahmûdiye Medresesinde fıkıh (İslâm Hukuku) okuttu. Melik-ül-Müeyyed’in Kudüs Seferine katıldı. Müeyyediyye Medresesinde hadîs hocalığı yaptı. 1520’de Konya’ya Ka- ramanoğlu Ali Beye elçi gönderildi. 1425’te Hanefî başkâdılığına (hâkimliğine) tâyin edildi. 1429’da yeniden muhtesipliğe getirildi. İki yıl sonra tekrar başkâdılığa tâyin edildi. 1435’te Melik-el-Eşref in Âmid (Diyarbakır) Seferine katıldı. 1438’de baş- kâdılıktan ayrılarak Evkaf nâzırlığı ve müderrislik yaptı. Bu târihten sonra evine çekilerek eser yazmakla meşgûl oldu. Elliye yakın kitap telif etti. Câmi-ül Ezher yakınında bir medrese ve kü- tüphâne yaptırıp, ders vermek ve kitap yazmakla meşgûl oldu. Bütün kitaplarını buraya vakfetti. Eserleri: 1. Umdet-ül-Kârî fi Şerh-i Sahîh-il-Buhârî: Her cildi yedi yüzer sahîfe olmak üzere on bir cilttir. Bu eseri hadîs âlimlerince çok takdir edilmiştir. Çeşitli baskıları yapılmıştır. 2. lkd-ül-Cümân fî Târihi ehl-iz-Zemân: Bu eserinde, kâinâtın (âlemin) yaratılışından başlanarak, varlık âleminin yaratılışı ve geçirdiği devirler îzâh olunduktan sonra, Adem aleyhisse- lâmdan 1447 (H. 851) târihine kadar olan vak’alar ve peygamberlerin hayâtı anlatılmaktadır.
Grönland’dan kopup gelen buz dağlan ilkbaharda ve yazın ilk aylarında Kuzey Atlas Okyanusunda sefer yapan gemiler için büyük tehlike teşkil ederler. Bunların yanında Kanada’nın kuzeydoğu kesiminden gelen buzdağları Labrador Akıntısı ile Yeniel kıyılarından güneye doğru sürüklenir. Buralardan Golffstream Akıntısına kapılarak Ekvator’a doğru yol alırlar. Bâzıları tamâmen erimeden önce 27°’lik arz derecesine kadar ulaşırlar. Antarktika buzullarından kopanlar ise kuzeye doğru yol alırlar. Bunlar Hint ve Büyük Okyanusta çalışan gemiler için pek tehlike teşkil etmezler. En fazla kuzeye gidebilen Aysberg, Avustralya’nın 100 mil kuzeyine kadar yaklaşabilmiştir. Buzdağları gemiler için büyük tehlikedir. Za- mânının en büyük transatlantiki olan Titanik, 14- 15 Nisan 1912’de ilk seferinde gece bir buzdağına çarparak parçalandı. Çarpışmadan 2 saat 40 dakika sonra gemi tamâmen battı ve içinde bulunan 2224 yolcudan 1513’ü boğulup, 711 kişisi ancak kurtarılabildi. Bu olay üzerine, buzdağlarının sebeb olacağı felâketleri önlemek için tedbirler alındı. ABD’nin kıyı koruma teşkilatına âit gemiler, Kuzey Atlas Okyanusundaki buzdağlarını gözetleme görevlerini de yaparlar. Ayrıca Seyir ve Hidrografi Bürosu, Buzdağlarının bulunduğu yerleri, bunlardan emin olan yolları belirten haritalar yayınlar. Alınan bu tedbirlerden başka deniz suyu sıcaklığı ölçülerek de buz dağlarının yerleri bulunabilir. Bu işlem çok hassas, santigrat derece (°C)nin birkaç binde birini gösterebilen özel âletlerle yapılır. Bugünkü gemiler hassas radarlarla donatıldığından, buzdağları bunlar için büyük tehlike teşkil etmez.
Aysbergler Kuzey ve Güney kutub denizlerinde bulunur. Kopan aysberg parçalan yazın okyanusda sefer yapan gemiler için tehlike arzeder. i
Buzdağlarının rengi genellikle beyazdır. Mâ- vi ve yeşil de olabilir. Güneşli havalarda eriyen kısımlar yüzeyde gölcükler meydana getirir. Suları tatlıdır. Bu sebepten büyük buzdağlarından istifâde edilmesi düşünülmektedir. Su sıkıntısı çeken, bilhassa Aden Körfezi devletlerine getirilmesinin yolları araştırılmaktadır. Büyük römorklarla konvoy hâlinde getirilmesi düşünülen buz dağlarının Aden Körfezine gelmesi tahminen 6-7 ay sürecektir. Güç gibi görünmesine rağmen, milyonlarca insanın susuzluk çekmesi göz önünde tutulursa, gayretli bir çalışma sonunda netîce vereceği tahmin edilmektedir.