Bacillus

Bacillaceae familyasından, suda ve toprakta çok bol miktarda bulunan çomak biçimindeki bakterileri (basilleri) içeren cins. B. arıthracis ve B. thuringiensis gibi birkaç önemli bakteri dışında, Bacillus türleri genelde insanlar ve hayvanlar için zararsızdır. Mikrobiyolojik açıdan tümü grampozitif olarak sınıflandırılan basiller, hareketsiz hücreler ya da endosporlar oluşturabilir. En büyük türleri yaklaşık 2 n m (mikrometre; 1 (im=10~6m) eninde, 7 um uzunluğundadır ve genellikle zincir biçiminde dizilmiştir. Endospor durumundayken ısıya, kimyasal maddelere ve güneş ışığına karşı dayanıklı olan basiller, toz tanecikleriyle birlikte hemen her yere yayılırlar. Toprakta çok bulunan Bacillus cereus, konserve yiyeceklerde bozulmaya yol açabilir. Gene çok yaygın bir tür olan ve çoğu kez insan derisinde de bulunan B. subtilis laboratuvar kültürlerine en çok bulaşan bakterilerden biridir ve bu özelliği nedeniyle Louis Pasteur’ün birçok deneyini bozmuştur. Hastalık yapıcı basillerin en önemlileri ise, insanda ve evcil hayvanlarda şarbon(*) hastalığının etkeni olan B. anth- racis ile bir tırtıl hastalığının etkeni olan B. thuringiensis’tir; bu basilin sporlu biçimi, bitki zararlısı olan tırtıllan öldürmesine karşılık omurgalılara hiç zarar vermediği için böcek öldürücü olarak kullanılır. Aynca, tıpta tedavi amacıyla kullanılan basitra- sin ve polimiksin B gibi antibiyotikler de, sırasıyla B. subtilis ve B. polymyxa türü basillerden elde edilir.