BENZİN

BENZİN; Alm. Benzin, Fr. Benzine, essence,
İng. Gasoline. Yeraltından çıkarılan ham petrolden
fraksiyonlu destilasyon ile elde edilen hidrokarbonlardan
ibâret uçucu ve yanıcı sıvı. Ham petrolün
fraksiyonlu destilasyonu ile:
150°C’a kadar ham benzin,
150-250°C’a kadar kerosin, jet yakıtı,
250-350°C’a kadar dizel yakıtı,
350°C’dan sonra da ağır yağlar elde edilir.
Kimyâsal olarak benzin ham petrolün özelliğine
bağlı olarak 120’den fazla hidrokarbon ihtivâ
eder. Bunların çoğu doymuş hidrokarbon yapısında
olup, 4’den 12’ye kadar karbon ihtivâ
ederler.
Sentetik olarak benzini Alman kimyâgeri Bergius’un
metodu ile kömürden elde etmek mümkündür.
Bu metoda göre kömür yüksek basınç altında
katalitik hidrojenasyon ile sıvı hidrokarbonlara
dönüştürülür.
Fischer-Tropsch ise karbonmonoksit ile hidrojeni
katalitik olarak birleştirerek sıvı hidrokarbon
elde etmiştir. Her iki metod ile hem daha pahalı
hem de daha kalitesiz benzin elde edilmektedir.
Ancak yakın bir gelecekte bu proseslerin ticârî
önemi olma ihtimâli vardır.
Organik bileşenlerin parçalanması, katalitik
veya ısı ile bozunmasıyla elde edilen benzin, bugünün
motorlarının çoğu için gerekli olan yüksek
performansı sağlar Benzin en fazla içten yanmalı motorlarda ve bir dereceye kadar da özel sobalarda
yakıt olarak, organik kimyâda ise çözücü
olarak kullanılır. Yağ endüstrisinin ilk zamanlarında
büyük ölçüde atılan benzin, otomobil sanâyiinin
gelişmesiyle büyük önem kazanmıştır. Motor
benzininin kaynama noktası 32,2°C ile 210°C
arasındadır. Motor yakıtı olarak fonksiyonlarını
tam yapabilmesi için, ticârî benzin, şu özelliklere
sâhip olarak üretilmelidir:
1. Değişik yük altında ve hızda durmadan yanabilmeli;
2. Motorun kolay çalışması için soğuk havalarda
yeterli olarak buharlaşmalı;
3. Sıcak havalarda aşırı derecede buharlaşarak
tıkanmalara sebep olmamalı;
4. Motorda kurum teşkiline yol açan kaynama
noktası yüksek olan bileşikleri bertaraf etmeli;
5. Depo içinde oksitlenmeye yol açmamalı;
6. Buji tıkanmasını ve karbüratör buzlanmasını
minimuma indirmelidir.
Benzinin motorlarda hava ile olan hassas karışımı,
iklim ve mevsime göre düzenlenir. Benzinin
kalitesini belirten en önemli faktör, oktan sayısıdır.
Oktan sayısı benzinin yanma esnâsında vurmaya
karşı direnç kâbiliyetinin bir ölçüsüdür. Şâyet oktan
sayısı çok küçük ise motor vurur ve zarara uğrar.
Oktan sayısı çok yüksek ise fazla kaliteli olması istenmediğinden
gereksiz yere para ödenmiş olur.
Otomobil motorları çeşitli oktanlara ihtiyaç gösterdiğinden
piyasaya çok sayıda oktan sayıları
farklı olan benzin sürülmektedir. Çeşitli türlerdeki
benzinlerin verdikleri enerjiler arasında küçük farklar
vardır. Şâyet otomobil vurmadan çalışıyorsa,
farklı benzinlerle aldığı mesâfeler aynıdır.