BESLENME İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER BESLENMENİN ÖNEMİ HORMONLU GIDALAR
VİTAMİNLERİN ÖNEMİ VİTAMİNLERİN YAPISI
A VİTAMİNİ -KAYNAĞI -FONKSİYONU -EKSİKLİK BELİRTİLERİ -ALINMASI GEREKEN GÜNLÜK MİKTAR -FAZLA ALINIRSA ZARARLARI
D VİTAMİNİ -KAYNAĞI -İŞLEVİ -EKSİKLİK BELİRTİLERİ -ALINMASI GEREKEN GÜNLÜK MİKTAR -FAZLA ALINIRSA ZARARLARI
E VİTAMİNİ -KAYNAĞI -FONKSİYONU -EKSİKLİK BELİRTİLERİ -FAZLA ALINIRSA ZARARLARI -GÜNLÜK ALINMASI GEREKEN MİKTARLAR
6
K VİTAMİNİ -KAYNAKLARI -FONKSİYONU -EKSİKLİK BELİRTİLERİ -FAZLA ALINIRSA ZARARLARI -GÜNLÜK ALINMASI GEREKEN MİKTARLAR
SUDA ERİYEN VİTAMİNLER
C VİTAMİNİ -KAYNAĞI -FONKSİYONLARI -EKSİKLİĞİ -ALINMASI GEREKEN GÜNLÜK MİKTAR -FAZLA ALINIRSA ZARARLARI B2 VİTAMİNİ -KAYNAKLARI -EKSİKLİĞİ -ALINMASI GERKEN GÜNLÜK MİKTAR -FAZLALIĞI
B6 VİTAMİNİ -KAYNAĞI -İŞLEVİ -EKSİKLİĞİ -FAZLALIĞI -GÜNLÜK ALINMASI GEREKEN MİKTAR
B12 VİTAMİNİ -KAYNAĞI -İŞLEVİ
7
-EKSİKLİĞİ -FAZLALIĞI -GÜNLÜK ALINMASI GEREKEN MİKTAR
KARBONHİTRATLAR, PROTEİNLER,YAĞLAR,SU VE MİNERAL MADDELERİN ÖNEMİ
GIDA GÜVENLİĞİNDEKİ AŞAMALAR a) Alışveriş aşamasında b) Muhafaza aşamasında c) Hazırlama aşamasında d) Servis aşamasında e)Artan yemekler
İNSANLARIN DURUMUNA GÖRE BESLENME GEBE VE EMZİKLİ KADININ BESLENMESİ
GEBELİKTE ALINMASI GEREKEN BESİNLER a)Protein b)Demir c)Kalsiyum d)Flor
GEBE KADINA ÖNEMLİ TAVSİYELER ANNE SÜTÜNÜN YARARLARI SÜT ÇOCUĞUNUN BESLENMESİ BEBEK SÜTTEN NASIL KESİLİR? BEBEK EMZİRMEDEN KESİLDİ PEKİ YA SONRA İLK ADIM VE OKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLAR NASIL BESLENMELİ ÇOCUKLAR VE GENÇLER NASIL BESLENMELİ
8
OKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN BESLENMESİ ÇOCUKLUKTA KÖTÜ BESLENİRSEK NE OLUR? a) Marasmus b) Kuvaşiokor
YAŞLILARIN BESLENMESİ a) Günlük alınması gereken kalori miktarı b) Protein ve kalsiyum ihtiyacının karşılanması c) Diğer mineral maddeler d) Karbonhidrat ve yağları sının e) Vitamin ihtiyacı
YAŞLILARIN BESLENMESİNDEKİÖNEMLİ KURALLAR BAZAL METABOLİZMA ŞİŞMANLIK a) Aşın şişmanlığın riskleri b) Şişmanlığın neden olduğu hastalıklar
DİYET -Kilo vermenin doğru yollan
İYİ BİR ŞEKİLDE KİLO VERMEK İÇİN DİYET HAZIRLAMA a) Düşük kalorili gıdalar almak b) Tadı güzel yiyecekler yemek
HAFTADA UYGUN KİLO VERMEK DİYET UYGULAYANLAR NE YAPMALI AŞIRI YADA AZ BESLENİRSEK NE OLUR? a)Bulumia nervosa b)Anorexia nervosa
I 9
DÜZENSİZ BESLENEN İNSANLARIN ÖZELLİKLERİ UYGUN KİLO HESABI BİLİYORMUSUNUZ? PEKİ NASIL BESLENECEĞİZ ? GIDALARLA ZEHİRLENME – Clostridium botulinum – Staphylococcus aureus
ENFEKSİYON TİPİ GIDA ZEHİRLENMELERİ -Salmonella -Yersinia enterocolitica -Mycobacterium tuberculosis -Brusella
KİMYASAL ZEHİRLENMELER -mantar zehirlenmesi -zehirli bal zehirlenmesi
GIDALARIN GAZ YAPMASI SAĞLIK HİZMETLERİNDE HASTA HAKLARI bilgilendirme -onay -gizlilik/ özel hayat -bakım ve tedavi -başvuru
10
GİRİŞ İnsan hayatının sağlıklı ve güçlü bir şekilde devam ettirebilmesi, her şeyden önce yeterli ve dengeli gıda almasına bağlıdır. İnsan hayatının vazgeçilmez bir parçası olan gıdalar, gıda bileşenleri ve beslenme hakkında ki bilimsel esaslara dayalı verilerin geçmişi oldukça yeni sayılabilir. Dolayısıyla beslenme bilimi de diğer bilim dallarına kıyasla yeni bir bilim dalıdır. İlk vitamin yaklaşık 80 yıl önce keşfedilmiş ve bazı minerallerin vücudumuzdaki fonksiyonları ancak 10 – 15 yıl önce anlaşılabilmiştir. Dünyada beslenme ile ilgili problemlere baktığımızda başlıca iki temel sorunun olduğunu görmekteyiz Bunlardan birincisi insanların yeterli besin maddesi bulamamasına bağlı açlık problemi, İkincisi ise aşın ve dengesiz beslenmeye bağlı oluşan çeşitli problemlerdir. Her iki durumda da insan sağlığı risk altına girmekte, dünyanın bazı yerlerinde açlığa dayalı insan ölümleri görülürken, diğer bazı yerlerinde ise aşırı ve dengesiz beslenmekten kaynaklanan sağlık problemlerinden dolayı yine insanlar ızdırap çekmektedir. Dolayısıyla insanların en değerli varlıkları olan sağlıklarını korumak için, yeterli ve dengeli beslenmeye son derece önem vermeleri gerekmektedir. Beslenmede yapılan hatalar ve bu hatalardan kaynaklanan olumsuzlukları açıklamak amacıyla özellikle son yıllarda çeşitli araştırmalar yapılmış; buna göre yanlış beslenmeden kaynaklanan çeşitli sağlık problemleri açıkça ortaya konulmuştur. Batı toplumunun % 30-50’sinin “şişman” olduğu, aşırı ve dengesiz beslenmeye dayalı olarak bu insanlarda yüksek tansiyon, diabet, yağ metabolizmasında bozukluklar görüldüğü, hiperürikemi ve arterioskleroza fazlaca rastlandığı ifade edilmiştir. Fakat burada yanlış beslenmenin tek faktör değil, ancak önemli bir faktör olduğu unutulmamalıdır. Aşın beslenme sonucu oluşan şişmanlık vücudu yorar, böylece vücut normal kilosunu koruyan başka bir organizmaya göre daha çabuk çökme eğilimi gösterir. İnsan metabolizmasında gıda maddelerinin yapı taşlan sindirim esnasında belirli bir hazırlık evresi geçirdikten sonra organizma tarafından depo edilebilirler. Bugün mutlaka düzenli olarak alınması gereken 50 gıda bileşeni tanımlanmaktadır. Fakat anne sütü hariç bu 50 komponenti bir arada sunan bir gıda maddesi henüz tanımlanmadığından, bu maddelerin alimim ancak değişik gıda maddelerinin kombinasyonundan sağlamak mümkündür. Örneğin unlu mamüllerden beyaz unun tercih edilmesi ve lif içermeyen hayvansal gıdalara eğilim gösterilmesi sonucu, özellikle bayanlar ve yaşlı insanlarda bağırsak tembelliği çokça görülmektedir.
11
Yukanda anlatılan nedenlerden dolayı, beslenmenin detaylarından önce, aşın ve yetersiz beslenmenin doğru ve yanlış beslenmenin iyice anlaşılması gerekir. Tahıllann taş değirmende öğütülüp ilk defa ekmek haline getirilmesinden vals- li değirmenlerin keşfiyle yine tahıldan elde edilen unun pasta, kurabiye vs. yiyeceklere dönüştürülmesine kadar yaklaşık 12000 yıllık zaman geçmiştir. Daha son- ralan gıda muhafazasında ısıtma ve hava akımı keşfedilmiş, mikroorganizmaların bozulmalara neden olduğu, ısıtma ve oksijen azlığının mikroorganizmaları öldürdüğü belirlenmiştir. Sağlıklı ve ekonomik olması, çevreyi koruması gibi nedenler, metal kutulardaki konservenin yerini, giderek artan oranlarda soğutulmuş ve dondurulmuş gıdalar almıştır. Radyasyonla muhafaza da son yıllarda önem kazanmaya başlamıştır. Eski zamanlarda meydana gelen bu gelişmelerin çoğu Ortadoğu, Mısır, Çin ve Hindistan’da olmuştur. Yoğurt yapımı yaklaşık 1000 yıl önce Orta Asya’daki Türkler tarafından gerçekleştirilmiştir. Örneğin 1500’lü yıllarda henüz yoğurdu hiç tanımayan Avrupa, Kanuni Sultan Süleyman tarafından Fransa kralı Fransuva’yı tedavi etmesi amacıyla gönderilen doktorun beraberinde götürdüğü keçinin sütüyle hastayı tedavi etmesiyle tanınmıştır. Bundan sonraki tarihlerde Avrupa’da yoğurt harika ilaç olarak görülmüştür.
NOT:Bıı bilgi Prof.Dr. Mehmet DEMİRCİ’nin BESLENME kitabından alınmıştır.