BİTKİSEL YAĞ YAKITLI MOTORLAR

Dr. Nezih MÜFTÜGİL*
Geçtiğimiz aylarda basında yer alan bir haber, Brezilya’da yakıt olarak bitki yağlarının kullanıldığı bir savaş uçağının ilk uçuşunu başarıyla tamamladığını belirtiyordu. Yakıtın pamuk, yerfıstığı, ayçiçeği, kolza tohumu ve soya yağlarını kapsadığı da açıklandı. Böylece bitkisel yağların vakit olarak kullanılabileceğinin düşünülmesinden kısa bir süre sonra ilk denemede yapılmış oluyor. Bitkisel yağ yakıtlı motorların geliştirilerek dizel motorların potansiyeline ulaşabileceği ve bu tür motorların şimdilik diğer kaynakları örneğin alkolü yakıt olarak kullanan motorlardan daha az masraflı olduğu-da belirtilmektedir. Bu yenebilen ve tükenmiyen kaynaklardan elde edilen yakıttın kullanılması aynı zamanda fosil hidrokarbonların yanmasından çıkan ve atmosferde yüksek miktarlara ulaşan karbondioksitin konsantrasyonunda ki artışı yavaşlatacaktır. Ayrıca sülfür icermiyen bitkisel yağların kullanımıyla havadaki kükürtdioksitin artmasınada engel olunabilecektir. Bitkisel yağ yakıtlı motorların geliştirilmesi bu yararları yanında son yıllarda ekonomik bir silah olarak kullanılan petrol bağımlılığıda bir ölçüde azaltabilecektir.

Burada hemen akla insanlar tarafından gıda olarak tüketilen bitkisel yağların yakıt olarak kullanılmasının gıda eksikliğine neden olabileceği sorusu akla geliyor. Gerçekte 1983 yılında uluslararası piyasada bitkisel yağ fiyatları dizel yakıtlarının en az iki katıydı. Son on yıl içinde bitkisel yağ fiyatları benzin ve mazot fiyatlarındaki artışa paralel bir yükselme göstermiştir. Bu bakımdan insan gıdası olarak kullanılan bitkisel yağların yakıt olarak kullanılmasının ekonomik olmadığı anlaşıldığı gibi önümüzdeki dönemler içinde bu durumun değişeceğine dair herhangi bir belirtide görülmemektedir.

Buna karşılık, yeryüzünde insanlar tarafından tüketilmeyen; ama meyveleri veya tohumları yüksek
Gelişen uygarlık düzeyi ile birlikte artan enerji gereksinimi, insanoğlunu yeni kaynaklar bulmaya zorlamaktadır. Bu kaynaklardan birisi de günümüze kadar pek çok alanda kullanılmalarına rağmen, yakıt elde etmekte pek düşünülmeyen bitkilerdir.

miktarda yağ içeren bitkilerde bulunabilmektedir, örneğin çöl kenarlarında yetişen neem ağacı topraktan önemli bir gereksinimi olmıyan, buna rağmen besleyici madde bakımından toprağın kalitesini artıran, aynı zamanda kereste ve mobilya üretiminde kullanılan bir ağaçtır. Yetişmiş bir neem ağacı yılda % 45 yağ içeren en az Î5 Icilogram tohum vermektedir. Nijerya’da toprağın kalitesini artırmak için tarımsal alanlara ekilen bu ağaçlar optimum büyüklüğe erişince kesilmekte yerine hızlı bir şekilde yeni ağaç yetişebilmektedir.

Sahra Çölü kenarlarında yetişebilen bu ağaç türü gibi, ılık iklimlerde de yağlı tohum veya meyve içeren çok fazla türde ağaç ve bitki yetiştirilebilinir. Bunun için bilimsel tarım ve ormancılık yöntemleri kullanarak geniş kırsal alanlarda yağlı tohum veva meyve içeren bitki türlerini yetiştirmek mümkün olabilecektir. Bu programın az gelişmiş ülkelerde uy-ulanması tu ülkelerdeki yakıt problemine bir ölçü-e çözüm getirirken kırsal alanda yaşıyan fakir halkın üretime katılmasında sağlıyabilecektir.
SİZ OLSAYDINIZ ?
(Satranç Dünyası sayfasında yer alansorula-nn cevaplan.)

Çözüm:!

1.VE7Ü Axe7 2.dxe7 Şe8(Şg8)

3.AF6 mat (Heuttinen-Freund, 1960)

Çözüm:ll

I.AfeS Vxe2 2.Vxh7ü Şxh7 3,Kh4 Şg8 4.Ae7 mat (Bernstein-Seldmann, 1959)

Çözüm:ll

1 .eS Ag4 2.e6 Ixe6 3.fxe6 Fc6 4.Ae5 Axe5 5.Vh5 Şe7 6.KI7 Şd6 7,Vxe5ü Şxe5 8.Ff4 mat (Blackburne-Newman, 1880)
* TÜBİTAK, Marmara Araştırma Ens.