Buğdayın yetiştirilmesi

Buğdayın yetiştirilmesi: Buğday nisbeten sıcak ve
orta iklimleri sever. Fakat buğdayın bol çeşitlerinin
bulunması, ona geniş bir yetişme alanı sağlamıştır. Buğday
çimlenmesi için 3-4 derece ısı ister. Toprak ısısı
12-15 derece olduğunda, ekilen buğday 7-10 günde toprağın
yüzüne çıkar ve bu ısı altında büyüyerek kardeşlenir.
Genel olarak buğdayın kışa dayanması fazladır.
Birçok buğday çeşitleri eksi 15-20 derece soğuklara
dayanabilir. Kamışlanma zamanında yağan yağmurlar
buğdayın verimini artırır. Kireçli-tınlı, kireçli, killi ve
humuslu olan tınlı topraklar yetişmesine en uygun topraklardır.
Buğday, hafif ve kumsal topraklarda iyi yetişmez.
Buğday ekilen tarlalarda, (Çapa bitkileri-buğday),
(baklagil bitkileri-buğday) veya (nadas-buğday) sırasına
göre ekmek en verimli şekildir. Buğdaydan sonra
da nadasa bırakmadan tekrar buğday ekilirse verim
düşer. Buğday tarlalarına çürümüş çiftlik gübresi verilir.
Gübrenin yakma tehlikesini dikkate almalı, onun
için çiftlik gübresini çok vermemelidir. Çiftlik gübresi
bulunmadığı yerlerde, fennî gübrelerden amonyum sülfat
vermek gerekir. Yalnız azotlu gübrelerden beklenen
neticenin alınabilmesi için yeter mikarda da potaslı ve
fosforlu sunî gübrelerin de verilmesi lâzımdır. Toprağın
durumuna göre, dönüme 3-10 kilo azotlu, 4-5 kilo
potaslı ve 4-5 kilo kadar da fosforlu sunî gübrelerden
verilir.
Buğdayın ekimi: Tohumluk olarak, çimlenme gücü
yüksek, iri, dolgun ve temiz tohumların seçilmesi ve
bunların ekimden önce ilâçlanması önemlidir. Sürülerek
hazırlanmış tarlaya, ekme ya serpme veya tohum
ekme makinalarıyla yapılır. Makine ile ekmede sıralar
arasında 18.-20 cm. kadar aralık bırakılır. Ekilen topraklar
toprakla kapatılır. Buğday tohumları çimlendikten
sonra, gerekli zamanlarda ihtiyaca göre sulama
yapılır. Yabancı otlardan temizlenir. Buğday için biçim
zamanı “ sarı erme” zamanıdır. Yani son yeşillik izleri
kaybolduğu zaman biçilir.
Kullanılışı: Buğday ekmek ve birçok hamurlu yiyecekler
için en iyi un veren bir tahıldır. Buğday tanesinde
ortalama % 13 su, % 51 nişasta, % 9 protein, % 2 yağ, %
1,8 mineraller bulunur. Buğday nişasta imaline çok
elverişlidir.
Ülkemizin yıllık buğday üretimi: Yıldan yıla değişmekle
birlikte ortalama yıllık buğday istihsali
(16.500.000 ton) kadardır. Ülkemizde birkaç il haricinde
her yerde yetiştirilmektedir. En çok orta ve
Güney-Doğu Anadolu bölgelerinde buğday ziraatı
yapılmakta ve Türkiye’nin buğday üretiminin % 60 bu
iki bölgeden sağlanmaktadır.
Dünya Üretimi: Dünya buğday üretiminin en büyük
kısmını, Sovyetler Birliği, A.B.D. ve Çin sağlamaktadır.
Başlıca buğday ihracatçı ülkeler ise Arjantin, Avustralya,
Kanada ve ABD’dir.
Dünya buğday ticareti milletler arası konferanslarla
(1949 ve 1953 Washington Anlaşmaları) buğday fiatları
ayarlanarak pazarları bölüşülmüştür. Dünya nüfusunun
hızla artması, Güney Yarımküre ülkelerinde ve
Hindistan’da, ürün alınmasının düzensizliği sebebiyle
kolayca çözülemeyen bir beslenme problemi ortaya
koymaktadır.
Buğday yetiştiren başlıca ülkelerin üretimleri:
ÜLKE…………………………. …………..(1980 – 82) Ortalama
S.S.C.B ……………………………………………… 98.100.000 ton
A.B.D…………………………………………………. 64.492.000 ton
Çin Halk Cumhuriyeti………………………. 56.000.000 ton
Hindistan…………………………………………… 31.364.000 ton
F ra n s a ……………………………………………….. 23.477.000 ton
K an ad a ……………………………………………… 18.131.000 ton
Türkiye ……………………….. , ………………….. 17.455.000 ton
Avustralya ………………………………………… 10.800.000 ton
P ak istan …………………………………………….. 10.757.000 ton
İta ly a ……………………………………………………..9.291.000 ton
Federal Alman y a ………………………………….8.136.000 ton
İngiltere………………………………………………… 8.136.000 ton
Arjantin ………………………………………………..7.830.000 ton
Romanya………………………………………………6.470.000 ton
İsp an y a ………………………………………………… 5.900.000 ton
Macaristan…………………………………………… 5.500.000 ton
İran ………………………………………………………..5.200.000 ton
Yugoslavya…………………………………………….5.078.000 ton
Çekoslavakya………………………………………..5.000.000 ton
Polonya………………………………………………… 4.400.000 ton
Bulgaristan…………………………………………… 3.700.000 ton
Dem. Almanya…………………………………….. 3.200.000 ton
Yunanistan………………………………… ……….. 2.927.000 ton
Diğerleri…………………………………………….. 32.489.000 ton
DÜNYA TOPLAM………………………….444.833.000 ton