BUNAMA

BUNAMA (Dementia-Demans); Aim. Altersschwaeche, Fr. demence, İng. dotage. Bilhassa yaşlılıkta tedrîcen (yavaş yavaş) meydana gelen ve aklî gerilemeyle orantılı bir hâfıza kaybı. İhtiyâr- lık bunaması (dementia senilis); 65-70 yaşlarında, evvelâ zekâ melekelerinde durgunluk, bencillik, korkular, kavgacılık, huzursuzluk, cinsî arzularda artma ile başlar. Yeni öğrenilen hâdiselerin unutulması ile başlayan hâfıza kusuru, gittikçe artar. Hiç tanımadığı kimseleri tanıdığını zanneder, tanıdığı kimseleri tanıyamaz. Masal uydurma gibi hâfıza yanılmaları olabilir. Özellikle karışık fikrî çalışmalarda ve sentez kâbiliyetinde bozukluk ön plândadır. Cimrilik, sıhhatine fazla düşkünlük, çocuklaşma, bâzan şüphecilik, uykusuzluk görülebilir. Muâyenesinde zayıflama, el-dil-baş titremeleri, yutkunma bozukluğu, âni ağlama-gülme, monoton konuşma bulunabilir. Bâzan yatağının içine idrar ve gaitasını yapar, hattâ onlarla oynar. Beyin tedkiklerinde, beyinde atrofi (küçülme) ve hücrelerde dejenerasyon tesbit edilir. Sebep olarak arterioskleroza (damar sertliğine) bağlı de- mansların yüzdesi çok fazladır. Sonra Alzheimer, Pick, Jacob hastalıkları önemli yer tutar. MİD denilen Multiple infarcts Disease % 15 sebep olarak görülmektedir. Parkinson hastalığı, beyin tümörleri, kafa travmaları (çarpma, zedelenme) beyin iltihapları, karaciğer-böbrek-akciğer hastalıklarının tesiri, hormonal ve kan hastalıkları, zehirlenmeler, sıcak çarpmaları, elektrik şoku da sebepler arasındadır. Beyin tedkiklerinden CT (Bilgisayarlı Tomografi), PET (Positron Emission Tomography), MRI (Magnetic Resonance Imaging) ile beyin atrofileri net olarak gözlenebilmektedir. Tedâvi: Sebebe yönelik olmalıdır. Tansiyon kontrolü, beyin canlandırıcı ilâç ve vitaminler, sâkinleştiriciler faydalı olabilir. Dünyâ çapında önemli sosyal ve tıbbî bir meseledir. Ailenin hastaya koruycu bir fizîkî ve sosyal çevre temin etmeyi benimsemesi ile mümkündür. Hastanın hareket etmesi, âilenin sosyal hayâtı içinden çıkar- tılmaması, bedenî ihtiyâçlarının temini esastır. Bu da sevgi ve yakınlık ile mümkündür. Uygun bir psikolojik destek tedâvisi ve hastanın çevresinde rahatlatıcı, estetik değişikliklerin yapılması, bâzan şaşılacak iyileşmelere sebep olabilmektedir.