BURSA TÜRBELER

Türbeler: “ Yeşil Bursa”nın diğer bir önemli hususiyeti
de türbelerinin çok oluşu ve bu türbeler içinde çok
kıymetli zatların bulunuşudur. Her köşesi buram
buram tarih kokan Bursa aynı zamanda bir türbeler
şehridir. Bursa ve civarındaki mezarlıkların büyük
kısmı yok olmuşsa da, Bursa halkının millî ve manevî
değerlerinin yüksek oluşu sebebiyle türbelerin önemli
kısmı zamanımıza ulaşabilmiştir. Bu türbeler ve diğer
tarihi eserler, câmiler mazi ile bugün arasında manevî
bir köprü vazifesini ifa etmişlerdir. Bütün bu tarihi
eserler güzel vatanımızın en geçerli tarihi tapusudur.
Padişah Türbeleri:
Osmanlı Devletinin ilk altı padişahı ve yakınlarının
kabirleri Bursa’da bulunur.
Osman Gazi Türbesi: Hisar içinde Tophane denilen
yerdedir. Osman Gazi, Bursa’nın fethinden önce Molla
Arab’taki gözetleme kulesinden Bursa’yı gözetlerken,
Tophane’de bulunan (Sent Eli) Manastırının çatısına
vuran güneş ışınları ile parlayan yeri göstererek “ Beni
şu gümüşlü kümbete gömün” vaziyetini yapmıştır.
Vefat edince ilk önce Söğüt’te, sonra da vasiyet ettiği
yere gömüldü. Türbe yangın ve zelzele iye yıkılınca
1868’de Sultan Abdülaziz Han tarafından bugünkü türbe
yaptırılmıştır. Bu türbede 17 kabir vardır. Oğlu Alâaddin
Bey (1331), Sultan Murad’ın oğlu Savcı Bey (1385),
Savcı Bey’in kardeşi İbrahim ile Orhan Gazi’nin zevcesi
buradadır.
Türbe yanında 9 mermer kabir ile İstiklal savaşı
şehitleri olan 14 kişinin kabirleri bulunmaktadır. Türbe
yanında İstiklâl Savaşı Anıtı bulunmaktadır.
Orhan Gazi Türbesi: Orhan Gazi Türbesinde 21
kabir bulunmaktadır. Orhan Gazi’nin ahşap, muhteşem
nursa Muradiye Câmii. 1426-1428 yıllarında Sultan II. Murad tarafından
yaptırılmıştır.kabri ortadadır. Yanında Cem Sultan’ın oğlu Abdullah
(1481), İkinci Bayezıd’ın oğlu Korkut (1513), Orhan
Gazi’nin zevcesi Nilüfer Hatun, oğlu Kasım Çelebi,
Yıldırım’ın oğlu Musa Çelebi ve kızı Fatma’nın kabirleri
buradadır. Murad Hüdavendigâr Türbesi: Yıldırım
Bâyezıd’m isteği üzerine bu türbeyi Molla Fenârî Hazretleri
(k.s.) yaptırmıştır. Türbede 8 kabir vardır. Birinci
Kosova Savaşında şehid düşen Sultan Murad (Hüdavendigar)
ın kabri ahşap sanduka ve pirinç parmakla çevrili
ve üstü yeşil örtülüdür. Kosova savaşında şehid Şehzade
Yakup, Yıldırım’ın oğlu Emir Süleyman (1410), Süleyman
oğlu Mehmed (Kefe valisi iken vefat etmiştir) buradadır.
Yıldırım Türbesi: Yıldırım Semtindedir. 1402’de
Akşehir’de vefat eden ve Şeyh Hayrâni Türbesine
gömülen Yıldırım Bâyezid bilâhare buraya nakledilmiştir.
Karaman Oğulları türbeyi yakıp yıkmış, sonradan
Çelebi Mehmed türbeyi yeniden inşa etmiştir. Ahşap
sanduka üzerinde sırma işlemeli kadife örtülüdür.
Pirinç parmaklarla çevrilidir. Türbede 5 kabir vardır.
Yıldırım’ın oğlu Kasım Çelebi ve İsa Çelebi’nin kabirleri
buradadır. Yeşil Türbe (Çelebi Sultan Mehmed Türbesi):
Bu türbe Bursa’mn en muhteşem şaheseridir.
Bursa’nın bir nevi sembolüdür. Dış görünüşü ile sekiz
yüzlü olup, her yüzü çini kaplıdır Her yüzünde mermer
pencere ve panoludur. Bunların üstünde sivriye yakın
bir kubbesi vardır. Dıştan tek katlı gibi görünürse de iki
katlıdır. Kitabede Osmanoğlu, Orhanoğlu, Muradoğlu,
Bayezıdoğlu Sultan Mehmed Türbesi yazılıdır (1421).
Ceviz ağacından oyulmuş geometrik parçalarla takılmış
ahşap kapı üzerinde tarihi ve dini yazılar vardır.
İçerisi çinilerle süslüdür. Kapıdan içeri girilince iki basamakla
çıkılan türbenin zemini ortasında alçak bir
kademe yüksekliğinde düz türkuvaz renginde çinilerden
8 kişeli bir set vardır. Bunun ortasında kabartma ve
. renkli çinilerle donatılmış çiniden bir tahta üzerinde
Çelebi Mehmed’in altın yaldızlarla yazılmış kitâbeli çini
sandukası, üstün bir sanat şaheseridir. Yeşil Türbe
Osmanlı, Selçuk ve Orta Asya mimarisi karışımıdır.
Osmanlı tekniğiyle zevki hakimdir Mimarı Hacı İvaz
Paşa, Oymacı Tebrizli Ahmed Oğlu Hacı Ali, Nakkaş
İlyas Oğlu Nakkaş Ali, Çinici Mehmed Mecnundur.
1682, 1769, 1864, 1907 ve 1945 tamir görmüştür. Türbe
içinde kızı Selçuk Hatun (1485) kardeşi Hafsa Hatun
(Bedreddin Câmiini yaptırmıştır), kardeşi Ayşe Hatun,
kardeşi Sitti Hatun, kardeşi Mahmud (1429), Kardeşi
Yusuf (1429), kardeşi Mustafa (1422), Ebesi Daya
Hatun (Taya Kadın Câmiini yaptırmıştır.) Türbe
dışında selvi altıda Tacüttevârih sahibi Saadeddin’in
babası Haşan Can ile Aziz Ahmed Paşa kabri vardır.
Çinilerdeki 3 bin eksik çini tamamlanmaktadır. Sultan
Murad II Türbesi: Muradiye câmii yanındadır. Kesme
kefeke ve tuğla ile işlenmiş güzel bir eserdir Kapı üstündeki
nakışlı, yaldızlı, ahşap tavan o devrin en güzel eseridir.
Kubbenin tepesi yağmur tanelerinin düşmesi için
açık bırakılmıştır. Türbe 4 sütun üzerinde küçük bir
kubbeden ibarettir. Sanduka mermerden yapılmıştır.
Süleyman Çelebi Türbesi: Dağınık Selviler mevkiindedir.
Mevlid-i şerifi yazan Süleyman Çelebi Bursa’lıdır.
Vezir Ahmed Paşa’nın oğludur. Annesinin babası Şeyh
Mahmud Osmanlı Devletinin kuruluşunda çok büyük
hizmeti geçmiştir.’ Yıldırım Bâyezıd’ın divan imamlığını,
Ulucâmii imamlığı yapmıştır. Emir Sultan Hazretlerinin
(k.s.) öğrencisi, sonra da medresesinde
Müderrislik yapmıştır. 1409’da Mevlid-i Şerifi yazmıştır.
Osmanlı Devletinin sonuna kadar Mevlid Kandilinde
vakıf parası ile Ulucâmi’de Mevlid-i Şerif
okunması Bursa’nın örf ve adeti olmuştur. Hatice Sultan
Türbesi: İkinci Bayezıd’in kızı Hamza Bey oğlu
Mehmed Bey oğlu Kara Mustafa Paşı’nın zevcesidir.
Türbeyi oğlu Bursa Subaşışı Mehmed Bey yaptırmıştır.
Hamza Bey Türbesi: İstanbul’un fethinde donanmayı
Haliç’e indiren deniz kuvvetleri komutanıdır. Türbe
içinde 12 kabir vardır. Hamzabey’de câmi bitişiğindeki
türbeler Hamzabey’in zevce ve kızlarına aittir. Kara-
Mustafa Türbesi: Fatih’in veziri Bavezid’in damadıdır.
Veliyüddin oğlu Ahmed Paşa Türbesi: Muradiye’de medrese
avlusunda gömülüdür. Fatih’in veziri ve divan edebiyatının
kurucusu olan şair bir kişidir. Muradiye
Türbesi: Alâüddin türbesi, Sultan Murad Türbesine bitişiktir.
İçinde Murad’ın Amasya mutasarrıfı iken ölen
oğlu Ahmed, Orhan diğer oğlu Amasya valisi iken ölen
Alâüddin (1442), küçük Ahmed, Şehzade Hatun yatar.
Mustafayı Atik Türbesi: Sultan câmii ile Murad türbesi
arasındadır. Murad Il.’nin kardeşi Ahmed (1429),
Çelebi Mehmed’in oğlu Ahmed, Bayezid Il’nin oğlu
Abdullah (1483) Saruhan valisi iken ölen oğlu Alemşah
(1512), bunun kızı Hundi Hatun olmak üzere 6 kabirdir.
Mustafa Cedid Türbesi: Murad II türbesinin başında,
Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Mustafa adınadır.
İçindeki duvarları kaplıyan çiniler lâle, sümbül çiçekli
ve çiniciliğin en gelişmiş devrinin çinileri ile kaplı pek
zarif bir eserdir. Kanuni’nin oğlu Ahmed (1513)
Mustafa’nın annesi Mahı Devran, diğer oğlu Orhan
(1562) kabirleri vardır.
Gülşah Hatun Türbesi: Fatih’in zevcesi ve Mustafa’
nın annesi ile bir şehzadenin kabri vardır. Mükrime
Hatun Türbesi: Şahinşah oğlu Mehmed ve annesi Mükrime
Hatun kabirleri vardır. 1517’de yapılmıştır. Sultan
Mahmud Türbesi: İkinci Bayezidin Manisa’da ölen oğlu
Mahmud (1306), diğer oğlu Orhan, Emir, Musa ve
Mahmud’un annesi Bülbül Hatun kabirleri vardır. Ebe
Hatun Türbesi: Fatih’in ebesine aittir. Etrafı açıktır.
Gülruh Hatun Türbesi: İkinci Bayezid’in zevcesi ve
Alemşah’ın annesine aittir. Gülruh kızı Kamer (1520)
Alemşah kızı Fatma (1522) ve oğlu Osman (1512) kabirleri
bulunur. Şirin Hatun Türbesi: Bayezid’in zevcesi ve
Abdullah’ın annesine aittir. Abdullah kızı Ayşah ve
zevcesi Ferahşahın kabirleri vardır. Hatuniye Türbesi:
İkinci Murad annesi için yaptırmıştır. Bu türbenin
yanında etrafı açık, iki türbede sultanlara mahsustur.
Azap Bey Türbesi: İkinci Murad’ın komutanlarından
Azap Bey’e aittir. Karşıduran Süleyman Türbesi:
İstanbul’un fethinden sonra İstanbul’a tayin edilen ilk
subaşıdır. İstanbul’un iskân ve asayişinde mühim vazifeleri
olmuştur. Cem Sultan Türbesi: 1479’da Fatih Sultan
Mehmed büyük oğlu Mustafa için yaptırmıştır.
Sultan Cem’in naş’ı 1499’da buraya getirilerek ağabeyi
Mustafa’nın yanma gömüldü. Bu, türbelerin en sanatkarane
yapılmış olanıdır. Zarif oymalı, geometrik geçmeli,
ahşap kapısı, altın kakmalı renkli çinilerle süslüdür.
Koca Naip C’âmii önündeki türbe: Kime ait olduğu belli
değildir. Gülçiçek Hatun Türbesi: Gece mahallesinde
olup, Birinci Sultan Murad’ın zevcesi ve Yıldırım
Bayezid’in annesi Gülçiçek Hatun’a aittir. Bu türbenin
karşısında, fakat bir ev içinde kalan yer altında Horasan
Kubbeli türbe Gülçiçek Hatun oğlu Yahşi Bey’in
kabridir. / .
Üftade Türbesi: Üftade Câmii yanındadır. Yeşil
Türbe: Pınarbaşı kapıda olup ahşap bir binadır. Mevlevihane
Türbesi: Kârgir bir türbedir. San’at değeri çok
yüksektir. Seyvid Ali Türbesi: Şekerhoca Câmii yanındadır.
Âlim bir zattır (1493). Pars Bey Türbesi: “Pak
Sultan” ın ismi ile anılır. Abdullah oğlu Bedredin Beydir.
Şehre Küstü Câmii yanında kârgir duvarlı ahşap bir
türbedir. Gazi Timurtaş Paşa Türbesi: Çakır Hamam
karşısındadır. Kara Timurtaş Paşa ve Çakırhan
Osmanlı devletine çok büyük hizmetler yapmıştır. Yol
genişletilirken kabir etrafında kazma vuran işçiler bayılmışlar,
greyderler çalışmamıştır. Yolun ortasında bu
kabir İ949’da yapılmıştır. Abdal Mehmed Türbesi: Bu
isimle anılan Câmiin karşıındadır. Hüsameddin Türbesi:
Cumhuriyet köşkü yanındaki tekkede ahşap bir türbedir.
Çok sayıda eserleri bulunan bir âlimdir. 1625’de
vefat etmiştir. Çoban Bey Türbesi: Molla Arap Câmii
altında harap, fakat kubbesi sağlam duran bir türbedir
Osman Gazi’nin oğlu Çoban Bey’e aittir. Abdürrazzak
Türbesi: Karamazak mahallesindedir. Ahşap bir türbedir.
Ayrıca Yunus Emre’nin makam kabri vardır.
Abdüllâtif KutsiTürbesi: Zeyniler Câmii yakınındadır.
Çok zarif,Fatih devrinin tuğla kefeki işçiliğinin en güzel
ve tek örneğidir. Selimzade Türbesi: Müderris, bilgin,
kimya ilmi ile uğraşmış kişidir. 161 l ’de vefat etti. Kendisi
ile birlikte 6 kabir vardır.