çarmıhtan indiriliş

Hıristiyan sanatında
genellikle İsa’nın çarmıhtan indirilmesi teması
için kullanılan terim. Hıristiyan sanatında
çok daha ender rastlanan İsa’nın
yatınlmış bedeninin yağlanması sahnesi için
de kullanılır. Çarmıhtan indiriliş tümüyle
öyküsel bir sahneydi; simgesel anlamı ya da
kilise törenleri ile ilişkili bir işlevi olmadığından
erken dönem kilise ikonografisine
uygun bir tema değildi. Bu nedenle de
9. yüzyıla değin kullanılmadı. Ortaçağın
sonlarında ise İsa’nın yaşamı, özellikle de
acılarıyla ilgili mistik düşüncenin yaygınlaşması
bu temanın sık sık ele alınmasına yol
açtı. Bu tarihten başlayarak Rönesans ve
Barok Dönem boyunca altar panolarında ve
çeşitli dinsel resimlerde yaygın olarak işlendi.
Çarmıhtan indiriliş sahnelerinde ölü
İsa’nın yanı sıra, İsa’nın gömülmesi için
kendi mezarını veren zengin Yahudi Arimatea’lı
Aziz Yusuf, İsa’nın gömülmesine
yardım eden Yahudi öğretmen Nikodemos,
Bakire Meryem, İsa’nın en yakın havarisi
Aziz Yuhanna ve Mecdelli Meryem yer ahr.
Çoğunlukla Yusuf ve Nikodemos birer merdiven
yardımıyla İsa’nın bedenini aşağıya
indirirken Mecdelli Meryem İsa’nın ayaklanna
sanlır; Meryem ve Aziz Yuhanna ise
gözleri yaşlı iki yanda ayakta durur.. Daha
sonraki kompozisyonlarda Meryem, İsa’nın
sağ elini öperken ya da onu kollan arasına
alırken betimlenmiştir. Rönesans boyunca
çarmıhtan indiriliş sahneleri yoğun bir tinsellik
ve acıyı yansıtmış, ama ölçülü ve
ağırbaşlı bir yaklaşımla işlenmiştir. Barok
örneklerde ise çarmıhtan indirilişe yardım
eden bir dizi başka figüre de yer verilmiş,
duyguların açıkça ifade edilişi, fiziksel
güç ve indirilişin teknik yönleri vurgulanmıştır.