Sağlık Bilgisi

ÇÖPLEME (MARULCUK, BOYNUZ OTU, DOKUZ TEPELİ KAR ÇİÇEĞİ, YABAN PAZISI) Arabçası : Harbak-ı Ebyaz, Verdetü Îdil-Mîlâd. Lâtincesi : Veratrum Albıım. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Bazı çeşitleri vardır. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Düğünçiçeğigillerdendir. Boyu dört kanş, kalınlığı dört parmak kadardır. Çiçeği dalının ortasında ve kamış çiçeği gibidir. Kökü püsküllüdür. Yaprağı pazı ve marul yaprağına benzer. Ekin zamanı çok bulunur. İyisi ...

ÇOBAN DAYAĞI (ÇOBAN DEĞNEĞİ) Arabçası : Bolamonyon, Asâ’es-Sâî. Lâtincesi : Polygonum amphibium. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Kır ve dağlarda yetişir. Kullanılan maddesi: Kökii, yaprakları. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Karabuğdayın bir türüdür. Kır ve dağ yerlerde yetişir. Yap rağı sedef yaprağına benzer. Siyah tohumlan vardır. Bu bitki memleketimizde yetişmez. b) Suyu üzüm şurubu ile içildiğinde; bağırsak yaralanna ve haşerat sokmalanna ...

ÇOBAN SÜZEĞİ (YAPIŞKAN, KAZ OTU) Arabçası : Belaska, Haşişetü’l-efa, Musaffa erRaî. Lâtincesi : Galiıım aparini. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Kırlarda yetişir. Kullanılan maddesi: Meyvesi, dalları. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Çobanlar sütlerini bununla süzdükleri için bu adı almıştır. Meyvesi yuvarlak, yaprağı boya ağacının yaprağına benzer. b) Meyvesini ve dallannı sıkıp üsâresi üzüm şurubu ile içilse, yılan sokmasına faydalıdır. c) Kulağa ...

ÇOBAN PÜSKÜLÜ (DİKENLİ DEFİNE) Arabçası : Seceretü Îdil-Milâd, El-Behşiyye, ŞürrâbetiVr- Râî, El-hileks. Lâtincesi : Ilex aquigolium. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Birçok çeşidi vardır. Kullanılan maddesi: Yaprakları. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Boyu on metreye kadar uzar. Çiçekleri beyaz ve dört yapraklıdır. Yemişleri kırmızı olup zehirlidir; yenmez ve ilâç yapılmaz. Hekimlikte yapraklan kullanılır. b) Yapraklannın özsuyu içildiğinde: İdran söktürür. c) Terletici ...

ÇOBAN DÜDÜĞÜ – ASARON(İNSAN KULAĞI, ÇADIR ÇİÇEĞİ) – MEYHANECİ OTU Arabçası : Mizmârur-Râî, Zemmâretii’r-Râî. Lâtincesi : Asarımı europaeum, Asaret, Cabaret. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Sulak yerlerde yetişir. Kullanılan maddesi: Kökü. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Lohusa otu ailesinden bir bitkidir. Boyu on-onbeş santimetre arasında değişen (ya da bir zira-arşm) 68 cm. kadar olan, yerde sürünerek büyüyen bir bitkidir. Çan şeklinde ...

ÇOBAN KESESİ (ÇOBAN ÇANTASI, ÇOBA N TORBASI) Arabçası : Keysii’r-Râî. Lâtincesi : Capsella bursa, pastoris. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Yol kenarlarında, suya yakın yerlerde, tarlalarda yetişir. Kullanılan maddesi: Yaprakla Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Turpgillerden, yemişi torbaya benzer bir bitki. Y ol kenarlarında, su yakınlarında, tarla kenarlarında yetişen yabanî bir bitkidir. Boyu yarım metre kadardır. Çiçekleri beyazdır. Yapraklan rozet biçimindedir. ...

ÇİĞDEM(MAHMUR ÇİÇEĞİ) Farsçası : Za0ran,Çâdi Yetiştiği yer ve çeşitleri: Kırlarda yetişir. Çiçekleri çeşitlidir Tıbbî Özellik ve Faydaları a)çiçekler Ağustç-Eylül aylarında açar.Tohumlar Soğan şeklinde yetişip büyür. Soğan kısmının toplanması Ağustos ayında yapılmalıdir: Bu esnada çiçeklerimde henüz ortaya çıkmamiş olur. Çiçekleri Eylül ayıhda olgunlaştığı zaman toplanır. Kullanılan kısmı ya güneşte ya da fırınlarda kurutulur. Müessir maddesi (colchicin) adındaki zehirli bir maddedir. Bundan ...

ÇİVİT TOHUMU (MAVİ GECE SAFASI) Arabçası : Habbü’n-Nîl, Acb, Kurtumü’l-Hind. Farsçası : Nil Dane. Lâtincesi : İpomoea Hederacea. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Berrî Bostanî çeşitleri vardır. i Kullanılan Maddesi: Tohumları. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Bunun bitkisine Şeretü’z-zulm de denir. Çiçeği mavi renkI tedir. Yaprağına yazı yazılsa biraz sonra kararır. Her çiçeğin zan  içinde üç tane tohum bulunur. İçilecek, alınacak ...

CİMA TAŞI Arabçası : Hacer el Bah. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Afrika’da bulunur. Kullanılan Maddesi: Taş hâli. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Taş kırıldığı zaman içinde akrep bulunduğu görülür. b) Bu taşı üstünde taşıyan kimsede şehvet duygulan çok artar. c) Cinsî birleşmelere çok kuvvetli tesir eder.

ÇIYANCIK (KURT PENÇESİ, ENCÜBÂR, YILAN KÖKÜ) Arabçası : Batbât, Asa’r-râî, Enarif. Farsçası : Encübâr. Lâtincesi : Polygonum bistorta. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Irmak, nehir kenarlarında yetişir. Kullanılan maddesi: Kökünün usâresi. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Irmak kenarlarında yetişir. Böğürtlene benzeyen yaprağı kırmızıcana olan bir ottur. Yanında bulunan ağaçlara sarılır. Rumeli’nde tohumuna Sülh derler. Kökünün suyu dut suyu gibi kırmızıdır. Kökünün ...

ÇIBAN OTU (İFTERÎ, ADÎ ILGIN, EĞRELTİ OTU) Arabçası : Bitaris, Kesîr el-Ercül, Dişar. Lâtincesi : P ter is aquilina. Kullanılan maddesi: Meyvesi, yaprağı. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) İyisi yeşil renkte olup yenildiği zaman karanfil tadı verir. Meyvesi kırıldığı zaman içi fıstık gibi yeşil olur. Yalnız dalağa zarar verirse de üstüne san helile alınırsa ıslâh eder. Bedeli aftımon- dur. b) ...

ÇİN OTU (BEYAZ TATULA, ŞEYTAN OTU, BORU ÇİÇEĞİ) Arabçası : Benc. Farsçası : Benk, Menk. Lâtincesi : Datura Fastuosa. Kullanılan maddesi: Yaprağı, çiçeği, tohumu. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Çin otunun üç çeşidi vardır. Beyaz, kırmızı ve siyah. İyisi beyaz ve kırmızıdır. Ufak çocuklara çok az miktarda verilir. İçilecek miktarı yanm dirhemden (2 gr.) yarım miskale (2,5 gr.) kadardır. Fazla ...

ÇINAR AĞACI Arabçası : Dülb, Seceretü’d-dülb. Farsçası : Hıyâr, Çırıâr. Lâtincesi : Blatanus, plane. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Ekseriye engin sahra’da yetişir. Bir çok çeşidi vardır. Kullanılan maddesi: Kozalakları, yaprakları. Tıbbî Özellik ve Faydaları: Çok büyük yapıya sahib bir ağaçtır. Gövdesi gayet kalındır. Boyu 30 metreye kadar vanr. Yapraklan insan eline (avucuna) benzer ve acıdır. Ağacının kabuğu kırmızımtıraktır. a) Kabuğu ...

ÇENTİYANE ÇİÇEĞİ (GÜŞÂD, EŞEK TURPU) Arabçası : Devâ el-Hayyeh. Farsçası : Çantiyana, Giişâd. Lâtincesi Gerıtiana Lutea. Yetiştiği yer ve çeşitleri: 3 çeşittir. Dağlarda, bayırlarda yetişir. Kullanılan maddesi: Kökü Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Boyu birbuçuk metre kadar uzar. Kökü bir metreye kadar iner. Çiçekleri salkım şeklinde ve sarımtıraktır. Temmuz ayında çiçek açar. Ekim ve Kasım aylarında toplanabilir. Çentiyâne’nin her üç ...

ÇEMEN (ÇİMEN, BOY OTU, HULBE, BOY TOHUMU) Arabçası : Hulbak, Helbah, Seyel. Farsçası : Herbuy, Çemen. Lâtincesi : Trigonella foerum. Kullanılan maddesi: Tohumları, çiçekleri. Tıbbî Özellik ve Faydaları: Yanm metreye kadar boy atabilen, san-beyaz çiçeği olan bir bitkidir. Tıbda esasen tohumlan kullanılır. Bundan içilecek miktar iki-üç dirhem (10-15 gr.) kadardır. a) Çemenin üsaresi gülyağı ile kanştmlıp, soğuktan gelme baş ağnsı ...

ÇAY Arabçası : Şây. Farsçası : Çay. Lâtincesi : Thea chinensis, Thee. Kullanılan maddesi: Yaprakları. Tıbbî Özellik ve Faydaları: Boyu iki metreye kadar uzar. a) Bu ağacın çiçekleri de kullanılır. Yapraklarında, thçine maddesi mevcuttur. Esas te’sirli olan budur. İyi bir su ile kaynamış, az miktarda içilen bir çayın vücûda faydalan vardır. b) Suyu ile birlikte posası sulbteki yumrulara ve basura ...

ÇAN ÇİÇEĞİ Arabçası : Nebâtü’l-cesres, El-ceres Lâtincesi : Aquilegia Vulgaris. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Bahçe, bostan, yayla ve bağlarda yetişir. Kullanılan maddesi: Yaprakları. Tıbbî Özellik ve Faydaları a) Boyu yarım metre civarında olan bir bitkidir. Çiçekleri çan şeklinde olduğundan böyle denilmiştir. b) Yapraklan kurutulup çay haline getirilerek içilirse, kadınlarda aybaşı rahatsızlıklarına faide verir. c) Yapraklan çiçek açmadan toplanır da ıslatılarak ...

ÇAM SAKIZI Arabçası : Râtînecü’l-Kalfüniyye; İlketü’s-Sanevber, Mudğatiîs-sanevber. Lâtincesi : Poix régine. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Üç çeşittir. Kullanılan maddesi: Sakızı. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Akciğerin iltihabını ve öksürüğü giderir, sesi açar. b) Eğer gül yağı içinde kavrulup yenilirse, göğüs ve akciğerden gelen kanı keser. c) Mideye kuvvet verir. ç) 10 gram çam sakızı, gram un, 5 gram çekilmiş karabiber ...

ÇAM TOMURCUĞU Arabçası : Bür’umü’s-SaNevber. Kullanılan maddesi: Meyvenin Kendisi Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Buna Çam Palamudu veya Kozalak ta denir. Yabanî çam ağaçlanndandır ve sakızlıdır. b) Göğüs nezleleri, öksürüğü gidermek ve balgamı söktürmek için; ayrıca müzmin nezleler için binde bir nisbetindeki haşlaması, çay gibi içildiği gibi, şurubu da yine bu hastalıklarda içilir.

ÇAM FİLİZİ Arabçası : Bür’umü’s-samevber, Hâliku’s-sanevber. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Muhteliftir. Kullanılan maddesi: Filizi. Tıbbî Özellik ve Faydaları: 50 gram kadar çam filizi bir litre suda kaynatılarak süzülüp bir müddet kaşık kaşık içildiğinde dermansızlığı ve zafiyeti giderir.