ÇEMEN (ÇİMEN, BOY OTU, HULBE, BOY TOHUMU)
Arabçası : Hulbak, Helbah, Seyel.
Farsçası : Herbuy, Çemen.
Lâtincesi : Trigonella foerum.
Kullanılan maddesi: Tohumları, çiçekleri.
Tıbbî Özellik ve Faydaları:
Yanm metreye kadar boy atabilen, san-beyaz çiçeği olan bir bitkidir. Tıbda esasen tohumlan kullanılır. Bundan içilecek miktar iki-üç dirhem (10-15 gr.) kadardır.
a) Çemenin üsaresi gülyağı ile kanştmlıp, soğuktan gelme baş ağnsı için başa, tırnak spazmına ve ateş yanığına sürülse iyi gelir.
b) Yemekten evvel yendiğinde bağırsakları yumuşatır, bağırsakta olan her türlü ihtilâtlan geçirir.
c) Unu habis yaralara ve kele yakı yapıldığında faydası görülür.
d) Bitkisi pişirilip yenilse: Arka ve ciğer, dalak ağrılarına iyi gelir. Pişirildikten sonra suyu içilse: İdrar söker, rahim, mesâne ve karaciğer ağrılarına iyi gelir, kadınlara kolay doğum yaptırır.
e) Şehveti artırır, nefes darlığına faydalı olur, cinsiyet organlarını kuvvetlendirir ve ağrıları geçirir
f) Lapası basura iyidir. Eğer un haline getirilip, küherçile ile karıştırılarak dalak üstüne yakı yapılsa dalak hastalıklarına iyi gelir.
g) Göğüsteki daimi ve sabit balgamı söker.
h) Bu tohumun döğülmüşü iç ve dış organlarda mevcut bütün katı şişleri ve urları geçirir; İç için başta söylenen gram kadar alınır. Dış için, incirle lâpâ yapılır, üzerlerine sürülür.
i) Çemen yağı mersin yaprağının suyuyla karıştırılıp saçlara sürüldüğünde çok faydalıdır; parlatır, besleyip dökülmesini önler.
j) Aynı kanşım vücuda sürüldüğünde ter gibi her türlü kokuyu alır.
k) Yukarıda sayılan iç rahatsızlıklar için: Çemen hurma yahut bal ile birlikte pişirilir, sonra süzülür, biraz daha bal katılıp tekrar bir miktar kaynatılır. İstendiği zaman bir yemek kaşığı (15 cc.) alınır.
l) Tohumu: Sade yağ ile pişirilip damarlara (sinirlere-mafsallara) sürüldüğünde yumuşatır.
m) Yine: İdrar tutukluğunu giderir.
n) Böbrek, mesane taşlarını parçalar.