Çehov, Anton Pavloviç

Rus yazarı (Taganrog 1860-Badenweiler, Almanya
1904). Ortaöğrenim gördüğü sırada ailesi servetini yitirip
Moskova’ya göçünce, Taganrog’da kalarak, ailesine
yardım için mizah dergilerine öyküler yazan Anton
Pavloviç Çehov,1879’da Moskova Tıp’Fakültesi’ne girip,
1884’te bitirdi ve Zvenigorod hastanesinde çalışırken,
peşpeşe öyküler (Bukalemun [Haneleon, 1884];
Prişibiyev Çavuş [Unter Prichibeley, 1885]; Vanka,
1886), sonra da komediler (Tütünün Zararları [O Vrede
Tabaka, 1886], Ayı [Medved, 1888], Teklif [Predlozenie,
1888], E\///7/7c[Jenitba, 1889]; yi/6/7e[Yubilei, 1891])
yazdı. 1889’da Bozkır (Step) adlı uzun öyküsüyle büyük
ün kazandı. 1890’da Sahalin adasına yaptığı geziyle
ilgili izlenimlerini Ostrov Sahalin (Sahalın Adası) adlı
kitabında anlatıp, Melikovo’da bir çiftlik satın alarak,
1892’de Ağustos Böceği(Kuzneçik) ve 6 Numaralı Kogü$(
Plato N. 6), adlı öykülerini yayınladı. 1896’da Martı
(Çayka) adlı oyunu beğenilmeyince, sağlığı da bozulduğundan
Fransa’ya göçüp, bir süre Nice’te yaşadı.
İtalya ve Almanya’da yolculuklar yaptıktan sonra, iklimi
sağlığına daha elverişli olan Yalta’ya yerleşti. Bu aradahastalığına karşın çalışmayı sürdürerek, Kılıflı Adam
(Çelovek v Futlyare, 1898), Duçetka (1898), Köpekli
Kadın (Dama s Sobaçkoy, 1899), Ce//>?(Nevesta, 1899)
adlı öykü kitaplarını ve Vanya Dayı (Dyadya Vanya,
1897), Üç Kızkardeş (Tri Sestri, 1900), Vişne Bahçesi
(Visneviy Sad, 1903) adlı oyunlarını yazdı. Ertesi yıl Almanya’ya
giderek, Badenvveiler’de öldü.
Çehov özellikle oyunlarında, gün boyunca can sıkıntısından
boğulan, ama gene de öbür dünyada daha iyi
bir yaşam düşleyen taşra soylularını çizmeye çalışarak,
melankoli gölgeli komediler ortaya koymuş, yalın, özlü
ve ölçülü diliyle Tolstoy’u hayran bırakmıştır. Hem öykülerinde,
hem de oyunlarında, görünüşte etkili olmayan
konulardan gerilim, komedi ve duyarlılık çıkarma
yeteneğiyle dikkati çeken bir yenilikçidir. Konudan ve
eylemden çok, ruh halini ve atmosferi vurgulayan yapıtlarında
ustaca düşünülmüş karşıtlıklardan başarıyla
yararlanmıştır. Konularını yaşadığı günün Rusya’sından
aldığı yapıtlarının çoğu, eski imparatorluk toplumunun
geniş bir betimlemişidir. Ama Çehov’un asıl önemli
özelliği, insanlık durumuna mizahla renklendirilmiş bir
sorgulama yöneltmiş olmasıdır.