Çöl kaldırımı

çöl kaldırımı, kurak bölgelerde, kırılmış
ince çakıl, çakıl ya da kocataş parçalannın
pekişmesiyle oluşan yüzey şekli. Çöl kaldırımları,
düz ya da hafif eğimli çöl düzlüklerinde,
çöl yelpazelerinde ya da bahadalarda
ve Pleyistosen Bölümden (y. 2,5 milyon-10
bin yıl önce) kalma eski göl ya da ırmak
sekilerinde oluşur.
Ender görülen yağmurlar içeri doğru süzülürken,
toprak yüzeyinin altındaki mil (incekum)
parçacıklarım yanal doğrultuda ve
yamaçtan aşağıya doğru hareketlendirir.
Çakıl yoğunlaşmasına yol açan bu süreç,
rüzgârın etkisiyle yüzeydeki ince tortulların
savrulup gitmesiyle de hızlanır. Böylece çöl
kaldırımları suyun ve rüzgârın ortaklaşa
etkisiyle oluşur. Kılcal su akıntılarının buharlaşması,
kalsiyum karbonat, jips (alçıtaşı)
ve başka tuzların çökelmesine ve böylece
bunların ince çakılları çimentolayarak çöl
konglomeralarını (çakıl kayaç) oluşturmalarına
yol açabilir. Bu yolla iyice pekişen ve
düzgün bir yüzey oluşturan ince çakılları
rüzgâr kolaylıkla savuramaz. Sahra Çölünde
bu biçimde oluşan alanlar uzun süreler
kervan yolu olarak kullanılmıştır. Buna
benzer başka bir oluşum da, rüzgârın tüm
malzemeyi sürükleyip götürerek geride yalnızca
çıplak kaya yüzeylerini bıraktığı hamadalarda
görülür.