Conrad von Hötzendorf, Franz (Xaver Josef)

Conrad von Hötzendorf, Franz (Xaver
Josef)» Kont (d. 11 Kasim 1852, Penzing,
Avusturya – ö. 25 Ağustos 1925, Mergentheim,
Almanya), Avusturya-Macaristan’da
hüküm süren Habsburg monarşisinin
I. Dünya Savaşı sırasındaki aşkçr; harekâtlarını
planlayan ünlü strateji uzmanı. Ülkede
tutucu eğilimin en etkili savunucularından
.olmuştur.
Avusturya-Macaristan ordusunda hızla
yükselen Cönrad, aynı askeri görüşleri paylaştığı
Veliaht Arşidük Franz Ferdinand’m
önerisiyle 1906’da genelkurmay başkanlığına
getirildi. Koyu bir tutucu olan Conrad,
hem Avusturya’nın müttefiki İtalya’nın,
hem de Sırbistan’ın yayılmacı eğilimlerinden
endişe duyuyor ve iki ülkeye karşı da
önleyici savaş açılması gerektiğini savunuyordu.
1911’de İtalya’ya karşı benimsediği
saldırgan tutum nedeniyle geçici olarak
görevden alındıysa da 1912’de yeniden genelkurmay
başkanlığına döndü. Doğuda
çıkabilecek bir savaş için iki plan hazırladı;
Eğer Rusya tarafsız kalmayı yeğlerse, kuvvetlerin
büyük bölümünü Sırbistan üzerine
sürecek, ama Rusya savaşa katılırsa o
zaman bu kuvvetler Rus cephesine yığılacaktı.
Rusya’nın I. Dünya Savaşı’na katılması
üzerine Avusturya ordusunun büyük bölümü
Rus Cephesi’nde savaştı. Bu nedenle,
Conrad’ın Sırbistan’ı istila planı gerçekleşemedi..
Bu ülkeyi ancak 1915’in sonlarına^
doğru, üstelik Almanya’nın yardımıyla de-‘
netim altına alabildi. Conrad’ın Rus Cephesi’ndeki
saldırıları da geri püskürtüldü.
Stratejisi doğru olmakla birlikte, Rusya’yı
yenecek kadar büyük bir ordusu yoktu.
Avusturya’yı ancak Almanya’nın savaşa
katılması felaketten kurtarabildi. 1915’te
Conrad’ın planladığı Avusturya-Almanya
ortak saldınlan başanya ulaştıysa da, Avusturya
ordusu bu arada yavaş yavaş Alman
genelkurmayının etkisine girerek bağımsızlığını
yitirmişti. 1916’da Conrad’ın İtalya
üzerine yönelttiği saldırılar başanya yaklaştı;
ama kuvvetlerin güç durumdaki Rus
Cephesı’ne yollanması zafer kazanmasını
gene engelledi. Tahta yeni çıkan İmparator
I. Kari 1916’da ordunun komutasını ele
alınca, kendi iradesini egemen kılmak isteyen
Conrad’ı görevden azletti. 1918 yazına
değin İtalyan Cephesi’nde bir birliğe komuta
eden Conrad, savaş bittikten’ sonra
emekliye ayrılarak Mein Anfang 1878-82
(1925; Başlangıç Yıllarım 1878-82) ve Aus
meiner Dienstzeit 1906-18 (1921-25, 5 cilt;
Hizmet Yıllarım 1906-18) adları altında
anılannı yayımladı. Yetenekli, ama talihsiz
bir asker olan Conrad’ın başarısızlığının
nedeni, insan öğesine ve I. Dünya Savaşı
öncesi siyasal gerçeklere gözlerim kapaya;
rak acımasız askeri çözümleri savunmasıydı