Çoruh Irmağı

Çoruh Irmağı, Anadolu’dan doğup Karadeniz’e
dökülen akarsuların en doğuda
olanı. Uzunluğu 466 km’dir ve bunun 442
km’si Türkiye sınırları içindedir. Çoruh
Çoruh Irmağı
Oral Ül kümen
Irmağı, Erzurum-Kars Platosunun kuzeybatısındaki
Mescit Dağının batı yamaçlarından
doğar. Başlangıçta doğu-batı doğrultusunda
akarken Bayburt önlerinde bir yay çizerek
kuzeye yönelir. Bayburt’un içinden geçer ve
hemen kuzeydeki Düzüker Övasında, batıdan
Gökçedere ile Beşpınar Deresinin birleşmesiyle
oluşan Mam Suyu kolunu alır.
Burada doğuya yönelerek Kuzey Anadolu
Dağlarının birinci ve ikinci sıralan arasında
derin bir vadi oluşturur. Ispir’in doğusundaki
kesiminde Çoruh Vadisi, her iki tarafındaki
dağlann 3.000 m’yi aşan yükseltileri
arasında, Türkiye’nin en derine gömülmüş
vadilerindendir. Çoruh Irmağı, daha doğuda
Yusufeli’ni geçtikten sonra sağdan en
önemli kolu olan Öltu Çayını (151 km) alır.
Oltu Çayı da Tortum Gölünün ayağı olan
Tortum Çayını (120 km) bu kavuşma yerinden
az önce kendine katar. Oltu kavşağından
sonra kuzeye yönelen Çoruh Irmağı,
kıyı dağlarını derin boğazlarla dikine yarar.
Erzurum’u Artvin’e bağlayan karayolu bu
boğazlardan geçer. Irmak Artvin’e yaklaşırken,
sağ taraftan, Şavşat ve Ardanuç çevresinin
sulannı toplayan Berta Suyunu alır.
Daha sonra eğimli bir yüzeyde kurulmuş
olan Artvin kentinin aşağı mahallelerinden,
sonra da Borçka’nın ortasından geçerek
Muratlı (eskiden Maradit) yakınlarında
Türkiye topraklarından ayrılır. Çığınnın 24
km’lik aşağı kesimi Türkiye sınırları dışında
kalan Çoruh, SSCB’deki Batum’un güneybatısında
kıyılan düzleşmiş küçük bir deltadan
Karadeniz’e dökülür.
Çoruh Irmağı kış aylarında az su taşır.
Baharda nisandan başlayarak yağmurlar ve
kar erimesi nedeniyle kabaran sular, mayıs
ayında en yüksek düzeyine erişir. Çoruh
Irmağının yalnız mayıs ayında taşıdığı su,
bütün kış mevsimindeki toplam suyunun iki
katma yakındır. Yaz aylarındaki su miktarı,
kış düzeyinden yüksektir; sonbaharda ırmaktaki
su azalır. Su toplama alanı 19.900
km2 olan Çoruh Irmağının ortalama akımı
yaklaşık 200 m3/sn’dir. Irmak Karadeniz’e
yılda yaklaşık 550 milyon m3 su boşaltır.