Cui, Cesar (Antonoviç)

Cui, Cesar (Antonoviç) (d. 18 Ocak 1835,
Vilna, Litvanya, Rus Çarlığı – ö. 24 Mart
1918, Petrograd, Rusya), besteci ve müzik
eleştirmeni. Borodin, Balakirev, Mussorgski
ve Rimski-Korsakov’la birlikte Rus
Beşleri(*) adıyla bilinen grubu oluşturmuştur.
Napoleon’un 1812’deki seferi sırasında
tutsak düşen ve savaştan sonra Rusya’da
kalan bir Fransız subayının oğluydu. Annesi
Litvanyahydı. Cui, daha küçük bir çocukken
Chopin’i taklit ederek beste yapmaya
başlamış ve kompozisyon dersleri almıştı.
1851’de Petersburg’da mühendislik okuluna,
1855’te Asken Mühendislik Akademisi’ne
girdi. 1857’de bu akademide ders,
vermeye başladı, 1878’de de tahkimat öğretmeni
oldu (öğrencileri arasında, Osmanh-
Rus Savaşı’na katılan General M. D.
Skobelev ile Çar II. Nikolay da vardı).
Tuğgeneral rütbesiyle emekliye ayrıldı.
Balakirev’le ve başka bir milliyetçi besteci
olan A. S. Dargomijski’yle kurduğu dostluk
Cui’nin ilgisini müziğe yöneltti. Arka arkaya
besteler yapmaya başlayan Cui, hiç Rus
kanı taşımadığı halde, gazetelere yazdığı
yazılarında Rus milliyetçiliğinin ateşli bir
savunucusu oldu. 1864’ten 1877’ye değin
St. Petersburgskiye vedomosti gazetesinin
müzik eleştirmenliğini yaptı. Sonra Belçika
ve Fransa’da, özellikle La Musique en
Russie (1881; Rusya’da Müzik) adlı yapıtıyla
Rus müziğinin başanlı bir propagandacısı
haline geldi. Kendi bestelerinde pek az Rus
havası vardır. On operasından yalnızca üç
tanesinde Rusya’ya özgü konuları işlemiştir
Bunlar, her üçünü de Puşkin’in yapıtlarından
ele aldığı Kafkasya Mahkûmu ‘■ (başlanması
1857), tek perdelik Salgın Zamanında
Şölen (1901) ve Yüzbaşının jRfızj’dır (1911).
Cui, Victor Hugo, Jean Richepin, Alexandre
Dumas (Baba), Guy de Maupassant ve
Prosper Merimde gibi Fransız yazarlannın
yapıtlarına daha severek eğilmiştir. Ama
onun en başanlı olduğu alan küçük müzik
formları, özellikle kısa piyano parçaları ve
şarkılardır.