Cumberland Richard

Cumberland, Richard (d. 15 Temmuz
1631, Londra – ö. 9 Ekim 1718, Peterborough,
Cambridgeshire, İngiltere), İngiliz
ilahiyatçı, Anglikan piskoposu ve çok etkili
bir ahlak felsefecisi.
1658’de Cambridge’de sürdürdüğü tıp eğitimini
yarıda bırakarak Northamptonshire’
da Brampton House papaz evinde çalışmaya
başladı. Üç yıl sonra Cambridge’deki
12 resmî vaizden biri oldu. 1667’de
Stamford’da Allhallows bölgesinde görev
aldı; 1691’de Peterborough piskoposluğuna
atandı.
Cumberland o dönemde Cambridge’de
yaygın araştırma konusu olan eski İbrani
uygarlığı ile ilgilendi. 1686’da An Essay
Toward the Recovery o f the Jewish
Measures and Weights, Comprehending
Their Monies: by the Help o f Ancient
Standarts Compared. with Ours o f England’i
(Eski Standartları, İngiltere’de Bizim Kullandığımız
Standartlarla Karşılaştırarak Yahudi
Ölçüleri ve Ağırlıklarının Yeniden Ele
Alınmasına, Para Sistemlerinin Anlaşılmasına
Yönelik Bir Deneme) yayımladı. Origines
Gentium Antiquissimae: or Attempts
for Discovering the Times o f the First
Planting o f Nations (1724; Eski Soyluların
Kökenleri: ya da Ulusların İlk Oluştuğu
Zamanları Keşfetme Çabaları) ve Sanchoniatho’s
Phoenician History (1720; Sanchoniatho’nun
Finike Tarihi) de Eski Ahit’teki
tarihsel olaylara ışık tutma girişimleridir.
Her iki kitap da ölümünden sonra damadı
Squier Payne tarafından basıldı.
Cumberland’in asıl ünü ise De Legibus
Naturae, Disquisitio Philosophica (1672;
Doğa Yasaları Üzerine Felsefi Araştırma)
adlı yapıtına dayanır. Thomas Hobbes’ın
görüşlerine bir saldırı olduğu açıklanan
kitap, Felemenkli hukukçu ve ilahiyatçı
Hugo Grotius’un görüşlerinin ele alınmasıyla
başlar. Grotius, doğa yasalarının güvenilirliğinin,
uygar ulusların ortak kararlarına
bağlı olduğunu ileri sürmüş, Cumberland
ise bu ortak anlaşma öğretisinden daha
sağlam bir felsefi temel bulmaya çalışmıştır.
Ona göre ancak insanın düşünce^ gözlem ve
deneyimleriyle bilincine vardığı doğa yasa-
247 Cumberland, William
lanndan söz edilebilir. Hobbes gibi insanın
kendi özel çıkarlarını güttüğünü savunmak
yerine ortak çıkarların peşine düşmeyi çekici
hale getiren, yerleşik doğa yasalarının
varlığını göstermeye çalışmıştır.
Cumberland’in düşüncesinin temel bir
özelliği de, ahlak felsefesinin matematiksel
niteliklerine olan inancıydı. Ortak çıkar
gütmenin ussal varlığın doğasına uygun
olduğunu düşünüyordu. Bu uygunluk kavramı
ile matematikteki benzeşim kavramı
arasında bir koşutluk vardır. Yan-matematiksel
ahlak ya da “ahlaki hesap” anlayışını
geliştiren ilk filozoflardan olan Cumberland,
Jeremy Bentham, Francis Hutcheson,
Samuel Clarke, Spinoza ve Leibniz gibi
filozofları etkilemiştir.