cüzam

Hansen basilinin (Mycobacterium leprae) yol açtığı,
çok yavaş ilerleyen bulaşıcı enfeksiyon hastalığı. Eskiden
Avrupa’da sık rastlanırken, günümüzde çok azalan
ve yerel salgın biçiminde geliştiği bazı odaklarda sınırlı
kalan (öncelikle Güneydoğu Asya, Afrika ve Güney
Amerika’nın tropikal, astropikal ve ılıman bölgeleri) cüzam
(lepra ve cüzzam da denir), bulaşıcı olmakla birlikte,
temasla bulaşma oranı oldukça düşüktür. Bedende
biçim bozukluklarına, deriye yakın sinirleri etkileyerekduyuların yitimine ve el-ayak parmaklarında kopup
düşmeye neden olur. Özellikle erken teşhis edilen birçok
biçimi başarıyla tedavi edilebilir; bazı ender biçimleriyse,
sinir ve kemiklerde kalıcı bozukluklara yol açabilir.
Cüzam biçimleri. Hastalığın iki biçimi vardır: Deri cüzamı,
lepromalı cüzam. Deri cüzamı, az bulaşıcıdır; özellikle
deriyi ve sinirleri etkiler. Çoğunlukla kol ve bacaklarda
kenarları kabarık ve kırmızı bir halkayla çevrilmiş,
ortası soluk ve düz lekeler oluşur. Lekelerin altındaki sinirlerin
zarar görmesi sonucu, derinin bu kesimleri duyarsızlaşır;
ayrıca kaslarda kasılmalar ve kas belirtileri
görülür. Lepromalı biçim, deri, ağız, burun boşlukları,
üst solunum yolları, gözler, sinirler, böbreküstü bezleri
ve erbezlerini etkileyen daha yaygın bir hastalıktır. Bedenin
her yanında çeşitli deri döküntüleri bulunabilirse
de, daha çok yer yer duyarsızlık vardır. İlerlemiş evrelerinde
deride yaralar oluşmasına, kaşların ve saçların dökülmesine,
burnun çökmesine, kulak memelerinin ve
yüz çıkıntılarının büyümesine ve körlüğe yol açabilir.
Tedavi. Yakın dönemde bazı sülfonlar ve sülfamitler,
cüzamın tedavisinde büyük başarıya yol açmıştır. Bu
•ilaçlarla tedavi, deri cüzamını birkaç yıl içinde bütünüy-
Je iyileştirmekte, lepromalı cüzamın gelişmesini de kesin
olarak (ilaç tedavisinin ömür boyu sürdürülmesi koşuluyla)
durdurmaktadır.