Dahlan, Kicai Hacı Ahmed

(d. 1868,
Yogyakarta, Cava, Endonezya – ö. 23 Şubat
1923), Müslümanlığın Endonezya’daki uygulanışında
ve birçok ulusal önder üzerinde
etkili olan Muhammediye adlı Müslüman
reform örgütünün kurucusu.
Zengin bir tüccar olan Dahlan, 1900’lerin
başında hac için Mekke’ye gitti. Dönüşünde
dinsel reform hareketlerine katıldı. Önceleri
ibadete ilişkin biçimsel konularla, ardından
Mısır’daki reformculann ortaya attığı
daha temel sorunlarla ilgilenmeye başladı.
Reformcuların amacı şeriatın dört ayrı yorumunu
ortadan kaldırarak, Kuran’ın özüne
dönmek ve böylece gittikçe modernleşen
toplumun gereksinmelerine uygun bir İslâmî
düşünce geliştirmekti. Mayıs 1912’de
Batılı bir örgütlenme anlayışıyla kurulan
Muhammediye örgütü, Hollanda Doğu
l Hint Adalan yönetimince de yasal olarak
tanındı. Örgütün eylem programı, okul,
I hastane ve benzer toplumsal kuruluşlann
1 açılması ve yönetilmesi türünden eğitsel ve
toplumsal çalışmalan temel alıyordu. Hıristiyan
misyoner toplulukların programlarını
örnek alan bu hareket, bir yandan da bu
topluluklann etkinliklerini azaltmayı amaçlıyordu.
Örgütün siyasal eylemlerden kaçınmasına
karsın, Dahlan siyasal amaçlı Sarekat
İslam (İslam Birliği) ile yakın ilişkiler
■ kurulmasını sağladı.
Örgüte bağlı okullar, 1915’te hükümetten
yardım almaya başladı. Çocuklarının geleceğini
eğitim yoluyla güvence altına almak
isteyen, ama bunu Hmstiyan okullan yerine
Müslüman okullarda gerçekleştirmeyi yeğleyen
EndonezyalIlar, bu okullara büyük
I ilgi gösterdi. 1920’den sonra Muhammediye
hareketi, kurulduğu Yogyakarta’dan bütün
I Cava’ya ve öteki adalara yayıldı ve Endonezya’da
yeni gelişen orta sınıf üzerinde çok
güçlü bir etki bıraktı.