Debrecen

Macaristan’ın il statüsündeki
beş kentinden biri ve 1876’dan bu yana
Hajdu-Bihar ilinin (megye) yönetim merkezi.
Macaristan’ın doğusundaki en önemli
kentlerinden biridir. Nyırseg bölgesindeki
kumlu düzlüğün en güneybatısında ve Hortobâgy
bozkırının (puszta) doğu ucunda yer
alır. Ticaret, din, siyaset ve kültür merkezi
olarak uzun bir geçmişe dayanır.
Ortaçağda cins atların ve çiftlik hayvanlarının
satıldığı panayırlarıyla ün kazanan Debrecen
zamanla en varlıklı ve nüfuzlu Macar
kentlerinden biri oldu. 14. yüzyılda kent
statüsüne kavuştu. Orta Avrupa’nın doğusunda
gerçekleşen dinsel reformdaki öneminden
dolayı uzun bir süre “Kalvenci
Roma” olarak bilindi. Osmanlı yönetiminde
ve daha sonraki yıllarda büyük önem kazandı.
Macaristan’ın 1561’den bu yana çalışan
en eski matbaasını barındırmanın yanı
sıra önemli tarihsel olaylara da sahne olmuştur.
1849’daki, devrimci ayaklanmanın
önderi Lajos Kossuth Macaristan’ın Habsburgegemenliğinden kurtuluşunu burada
ilan etti. Ayaklanmanın kısa sürede bastırılmasının
ardından, müdahaleci Rus birliklerinin
işgali altına girdi. II. Dünya Savaşı
sırasında, Alman birliklerinin 1944-45’te
Sovyet orduları önünde batıya doğru geri
çekilmesi üzerine, bir süre geçici Macar
hükümetinin merkezi oldu.
Kentin çevresindeki hendekler 19. yüzyılda
doldurulmuştur. Eski kentin çevresindeki
dönemeçli sokaklar istihkâm hatlarını
anımsatır. Bugün Kossuth Meydanı olaneski pazar yerinde görkemli Büyük Protestan
Kilisesi (Reformâtus Nagytemplom)
bulunur. Bir parkı andıran alana Kossuth’
un heykeli egemendir. Kentte Frigyes Deri
Müzesi, Mihâly Csokonai Tiyatrosu ve bazı
ilginç eski evlerin yanı sıra çok sayıda kilise
ve büyük bir hamam vardır. 1550’de Protestan
okulu olarak kurulan Lajos Kossuth
Üniversitesi (1912), Debrecen Tıp Üniversitesi
(1951) ve Debrecen Tarım Bilimleri
Üniversitesi (1868) başlıca eğitim kuruluşlarıdır.
Demiryolu istasyonu 1962’de yeniden
inşa edilmiştir. Yaygın hava, kara ve
demir yolu ulaşımı ticaretin yanı sıra eczacılık,
mobilyacılık, bilyeli yatak yapımı gibi
sanayi dallarının gelişmesine katkıda bulunmuştur.
Çömlekçilik, çizme yapımı ve el
yapımı paltolar (szürs) gibi yerel el sanatları
bugün de varlığını sürdürmektedir. Nüfus
(1986 tah.) 212.000.