değme yöntemi

değme yöntemi, k o n t a k y ö n t e m i olarak da
bilinir, sülfürik asit üretiminde kullanılan
modern sanayi işlemi. Daha eskilerden beri
kullanılagelen kurşun odalar yöntemi(*)
bugün yerini büyük ölçüde değme yöntemine bırakmıştır. Bu yöntemde, kükürt dioksit ile oksijen sıcak bir katalizörün üzerinden geçirilerek kükürt trioksit oluşturulur,
ardından kükürt trioksit suyla işleme sokularak sülfürik asit elde edilir.
Değme işlemi iki tür tesiste yürütülür.
Daha basit olan kükürt yakmalı değme
tesislerinde, hammadde olarak kükürt kullanılır. Ergimiş kükürtün yakılması yoluyla
hazırlanan kükürt dioksit, önce soğutulur
ve ardından, çoğunlukla vanadyum pentoksit emdirilmiş gözenekli silisli malzeme
topaklarının ve bir potasyum bileşiğinin
eşliğinde, orta yükseklikteki sıcaklıklarda
yükseltgenerek kükürt trioksit elde edilir.
Daha gelişkin değme işlemi tesislerinde
kükürt dioksit, pirit gibi düşük kükürt
tenörlü malzemelerden üretilir. Pirit fırı­
nından çıkan gazın içindeki katışkıları gidermek ve yoğunlaştırılarak, asit ürünün
seyreltikleşmesine yol açabilecek su buharı- nın bir bölümünü ayırmak için, soğutulması
gerekir. Bu işlemin ardından kükürt dioksit, derişik sülfürik asitle kurutulur. Arıtma
işlemi sırasında gazın, kükürt yakmalı tesislerde olduğunun tersine soğuk halde bulunması ve daha sonra katalizörün etkin duruma gelmesini sağlayacak sıcaklığa kadar
ısıtılması gerekir.