denk merkezi

metasantr o la r a k da b ilinir,
ak ışk an la r m e k a n iğ in d e , bir c ism in
ka ld ırm a (s e p h iy e ) m e r k e z in d e n g e ç e n sa nal
bir d ü şe y ç izg i ile c ism in suya k ısm en de
o ls a d a ld ır ılm a sı d u rum u n d a o lu şa n y en i
k a ld ırm a m e r k e z in d e n g e ç e n b a şk a bir sa nal
d ü şe y ç iz g in in k e s işim n ok ta sı.
Yüzen bir cismin kaldırma merkezi, cismi
yüzdüren ve yukarıya doğru etkiyen tüm
kuvvetlerin bileşke noktasıdır. Bir başka
deyişle cismin taşırdığı (yer değiştirmesine
neden olduğu) suyun etkin merkezidir.
Yüzen bir cismin, örneğin bir geminin yana
yatma (bayılma) miktarı ne olursa olsun,
denk merkezi kaldırma merkezinin tam
üstünde yer alır. Omurgasına dik konumda
hareketsiz durumdayken, teknenin kaldırma
merkezi, hem ağırlık merkezinin, hem
de denk merkezinin tam altındadır. (Ağırlıkmerkezi, bir cismin ağırlığının oluşturduğu
momentlerin sıfıra eşitlendiği ya da cismin
tüm bölümlerinin birbirini dengelediği noktadır.)
Gemi yan yattığında, bir yanı öteki
yanına göre daha çok su taşırır ve kaldırma
merkezi kayarak, ağırlık merkezinin tam
altındaki konumundan uzaklaşır. Ama yana
yatma miktarı ne olursa olsun, kaldırma
merkezi, denk merkezinin tam altında olma
özelliğini değiştirmez. Eğer denk merkezi
ağırlık merkezinin üzerindeyse, gemi yan
yattığında kaldırma kuvveti geminin eski
denge konumuna gelmesini sağlar. Denk
merkezi ile ağırlık merkezi arasındaki uzaklık
(denk merkezi yüksekliği) ne kadar
büyükse, geminin dengesi de o kadar yüksek
olur. Denk merkezi, ağırlık merkezinin
altındaysa, tekne dengesiz olur ve hafif bir
bayılma geminin alabora olmasına yol açar