DİLÂVERAĞAZADE ÖMER VAHİT EFENDi
DİLÂVERAĞAZADE ÖMER VAHİT EFENDi
DİLÂVERAĞAZADE ÖMER VAHİT EFENDi, osmanlı reisülküttabı ve biyografya yazarı (İstanbul 1689 ?-ay.y. 1759). Defteri Hakanî kaleminden halifeliğe geçti. Ahmed
111 devrinde Hacegânı Divanı Hümayun zümresine katıldı, sonra teşrifatçı oldu. Bu arada tasavvufa ilgi duyarak Mevlevi tarikatına girdi. Bir sure sonra yeniçeri kâtipliğinden emekli oldu. Ragıp Paşa sadarete geçince reisülküttaplığa getirildi (1759).
İnşa ve şiirde zamanın ünlü kişileri arasına girdi. Şiirlerinde Vâhid mahlasını kullandı. Osmanlı sadrazamlarının hayat hikâyelerini derleyen Osmanzade Taip Efendinin Hadikat-ül-Vüzera (Vezirler Bahçesi) adlı eserinin devamını yazdı: Zeyl-i Hadikat-ül-Vüzera (Vezirler Bahçesi Zeyli) [1748]. Eser, Ahmed 111 devri sadrazamlarının hayat hikâyelerini biraraya getirir. (M) DİLÂVER HAN (asıl adı AMİD şah DA-VUD), Hindistan’ın Malva bölgesinde bağımsız bir İslâm devleti kuran han (öl. 1405). Muhammed Şah IV tarafından Malva valiliğine getirildi. 1398’de Mahmud Şah II’-yi hükümdar tanıdı, bir süre sonra Delhi’den ayrılarak bağımsızlığım ilan etti (1401). 1405*e kadar Dhâr’da hüküm sürdü, kendi adına para bastırdı. Söylentiye göre, oğlu Alp Han, babasını zehirleterek yerine Hoşang Şah adiyle hükümdar olmuştur. (M) DİLÂVER PAŞA, osmanlı sadrazamı (öl. İstanbul 1622). Hırvat asıllıdır, Enderundan yetişerek sarayda çeşnigirbaşılığa kadar yükseldi. Kıbrıs beylerbeyliğinde bulunduktan sonra vezirlik rütbesiyle Bağdat beylerbeyliğine tayin edildi (1614), Bu görevinde halka baskı yapan yasakçı yeniçerilerin görevlerini kaldırmak, sancakbeyleri ile şeyhler arasındaki vergi anlaşmazlığına son vermek gibi olumlu işler yaptı, Diyarbakır beylerbeyliğinde (1615) başkaldıranlan sindirdi, beyler arasındaki geçimsizliği ortadan kaldırarak devlet otoritesini sağladı. Sadrazam Mehmed Paşa kumandasındaki ordu ile Revan kuşatmasına katıldı. Kuşatmanın başarısızlığı üzerine görevinden alındı ise de çok geçmeden, Rumeli, bir süre sonra da gene Diyarbakır beylerbeyliğine getirildi (1619). Ho-1in seferine katıldı. Kendi parasıyle devlete hizmet etmek İstefP üzerine sadrazamlığa getirildi (1621). Hâile-i Osmaniye’nin ikinci gününde (19 mayıs 1622), yeniçerilerin isteğine uyularak öldürüldü. (M)