DİZİN

DİZİN

DİZİN i. (dizmek’ten diz-i-n). Yeni. Bir ki¬tabın içindeki madde veya kelimelerin yerle¬rini gösteren liste. Bk. İNDEKS, (M) DİZKAPAĞI blş. i. Anat. Baldır ile uy¬luk kemiklerinin birleştikleri yerin ön ta¬rafındaki kemik: Dizkapağımda, kolumda ve başımda bir yığın yara vardı (A.H. Tan- pmar). [Bk. ANSİKL.] |[ Dizkapağı bağı, dört uçlu uyluk kasının alt uç kirişi; diz¬kapağı kemiğinin alt kenarından kaval kemi¬ğinin ön çıkıntısına uzanır.
— Arkeol. Dizkapağı koşusu, yunan heykel-ciliğinde, bir koşma motifine verilen ad. Bk. ANSİKL.
— Patol. Dizkapağı kırıkları. (Bk. ANSİKL.) || Yarık dizkapağı, dizkapağında doğuştan olma kusur (Botella bipartita). [Radyografi¬de yarık şeklinde görünür.]
— ANSİKL. Anat. Dizkapağı, önden arka¬ya doğru, yassı, iki yüzlü ve değirmi kü¬çük bir kemiktir, ön yüzü doğrudan doğru¬ya derinin altındadır; arka yüzü kıkırdakla kaplıdır; uyluk kemiği makarası ile eklem¬lenir. Kalın olan üst kenarı dört uçlu uy¬luk kasıyle birleşir; alt ucu ise dizkapağı kirişine bitişerek bir çeşit makara meydana getirir.
— Arkeol. Bu motifte dizden bükülü durum¬da olan bacak yere değer. Yunan sana¬tında ilk örneklerine Arkaik devirde Korfu’- daki Artemis tapınağının alınlığında rastla¬nır. Alınlıkta Gorgo dizkapağr koşusu du-rumundadır. Bu şeklin menşeini bazı kimse¬ler Doğuya bağlar. Geç Hitit şehir dev¬letlerinden Kargamış’ta bulunan bir heykel kaidesinin üzerinde, aslanları zapteden fi¬gür de bu şekilde gösterilmiştir. Pers sikke¬leri üzerinde aynı motif vardır. Korinthos vazoları üzerinde ve arkaik devir içindeki bütün sanat kollarında bu tip koşu motifini görmek mümkündür.
— Patol. Dizkapağı kırıkları, sık görülen kırıklardandır. Bazen diz üzerine düşmek¬ten, bazen bir şeyin kemiğe şiddetle çarp¬masından, bazen de şiddetli kas kasılma¬sından olur. Kırık dizkapağı kemiği bir telle sarılıp bağlanarak tedavi edilir. (LM)