DOMİNİK
DEVLETİN ADI ……….. Dominik Cumhuriyeti
BAŞŞEHRİ ………………………….. Santo Domingo
NÜFUSU …………………………………….. 5.400.000
YÜZÖLÇÜMÜ ………………………….. 48.734 km:
RESMİ DİLİ ………. ……………………. İspanyolca
DİNÎ ……………………………… Hıristiyan (Katolik)
PARA BİRİMİ …………….. Dominik Pesosu
Aim. Dominikanische Republik (f). Fr. Republique (f)
Dominicaine, İng. Dominican Republik Orta Amerika’
nm doğusunda, Karaibler Denizi ile Atlas Okyanusu
arasındaki Haiti adasında kurulmuş bir ülke. Güneyinde
Karaib Denizi, doğusunda Porto Rico adasından
ayıran Mona Passage boğazı, kuzeyinde Atlas Okyanusu
ve batısında Haiti vardır.
Tarihî
Kristof Kolomb, 5 Mart 1492’de yerli halkın
“Quesqueya” ismini verdikleri adayı zaptederek
^Hispaniola” ismini verdi. Yerli halk Tainos kabilesi
Kızılderileri idi. Adada ilk kurulan şehir Santo
Domingo olup, kuruluş senesi 1496’ya rastlamaktadır.
Sömürgeci AvrupalIların adaya yerleşmeleriyle başlayan
zulüm ve katliam yaklaşık 50 sene sonra ada Kızılderililerin
tamamen katledilmesiyle son buldu. Tarım ve
diğer işlerde çalıştırmak üzere Afrika’dan toplanan, esir
edilen zenciler köle olarak buraya da getirildi. !697’de
Adanın batısını işgal eden Fransızlar buraya “Haiti”
ismini verdiler. Avrupa’da 1795’de yapılan Fransaİspama
arasındaki savaş Fransa’nın galibiyetiyle
bitince İspanya Santo Domingo’yu da Fransa’ya bırakmak
zorunda kaldı. 1809 senesinde İspanyollar. 1795
DominikDominik Cumhuriyeti iktisaden
geri kalmış bir ülkedir. Çoğunluğu
Ispanyol-zenci karışımı melez olan
nüfusun büyük kısmı tarımla uğraşır,
fakirdir ve düşük bir hayat
seviyeleri vardır. AvrupalIlardan
meydana jo.en az bir kısım ise
zengindir. Şehirlerde, bilhassa
başşehir Santo Domingo’d» vasarlar.
Resimde Santo Domim
market görülmektedir.

Başşehir
Santo Domingosenesinde kaybettikleri yerleri geri alınca Ada, tekrar
doğusu İspanyolların, batısı Fransızların sömürgesi
durumuna geldi. İspanya sömürgesindeki zenci halk
1821 ‘de ayaklanarak bağımsızlıklarını ilân ettiler.
Genel valinin adadan ayrılmasıyla birlikte batıdan
Fransa ülkeyi işgal ederek 22 sene bütün adaya hâkim
oldular. 22 sene sonra başlayan bir isyan ile 1844’de
Dominik Cumhuriyeti kuruldu. Genç Dominik Cumhuriyetinde
istikrar sağlanamaması Amerika Birleşik
Devletlerinin Birinci Dünya Savaşfnda askerî üs olarak
kullanmak için işgal etmesini kolaylaştırdı. Birleşik
Devletler dominik’ten 1924 senesinde çekildi. Sık sık
askerî idarelerin başa geçtiği istikrarsız bir ülkedir.
Fizikî Yapı
Ada’nın yaklaşık üçte ikilik bir kısmı Dominik’e
aittir. Yüzölçümü 48.734 km: olup, genellikle dağlıktır.
Kıyılarında yarımada ve koylar ülkeyi bir dantela gibi
çevreler. Yüksek dağlar ve bu dağlar arasında yeralan
bereketli vadiler ülkenin genel fizikî karakteridir. Ülkenin
kuzeyinde dik ve kayalık kuzey Cordillera ve Central
Cordillera dağları arasında geniş ve verimli bir ova
yer alır. Ülkenin en yüksek noktası 3.175 m. ile Central
Cordillera dağlarındaki Pico Duante tepesidir. Güneyinde
deniz seviyesinden düşük bir ova yer alır. Ovanın
güneyinde Sierrade Bahoruca dağiarı, kuzeyinde ise
San Juan yaylası yer alır. Doğusunda ise ülkenin güneydoğusunda
yer alan Samona körfezinin güneyinde başlayan
Doğu Cordillera dağlarından başlayıp güneye
inen geniş düzlük yer alır. Güney kıyı şeridi düzlüktür.
Kuzeydeki dağlar Yaque del Norte ve Yuna vadileri
ile ayrılırlar. Bu vadilerde yine aynı ismi taşıyan ırmaklar
kuzey ve Central Cordillera arasındaki ovayı sular.
Ülkenin güney-batı ucunda yer alan ovada Enriquille
gölü yer alır. Deniz seviyesinden 48 m. aşağıda bulunan
bu göl ülkenin en önemli gölüdür.
İklim
Ilıman, tropik bir iklim hakimdir. Senelik sıcaklık
ortalaması 18-28°C arasında değişir. Alize rüzgârlarının
devamlı tesiri altında bulunan ülkede sık sık mey2
3 6 Rehber Ansiklopedisi
dana gelen kasırgalar büyük hasarlara sebebiyet verir.
Yağış alize rüzgârları sebebiyle boldur. Bu rüzgârlara
açık olan kuzey-doğu kesimleri ülkenin en çok yağış
alan bölgesidir. Güney-batı bölgeleri ülkenin en az
yağış alan bölgesidir. Yağışlar daima yağmur şeklinde
olup, yağışların en fazla olduğu mevsim Mayıs ve Eylül
arasındadır. Yıllık yağış ortalamaları güneyde 5000 mm.
civarında iken kuzey ve doğuda 2000 mm.yi bulur.
Dominik Cumhuriyeti’nde bir Tabiî Kaynaklar
Dominik’in % 12’si ormanlarla kaplıdır. Dağlık bölgelerde
iğne yapraklı ağaçlar, bilhassa çam bulunurken
tropikal bölgelerde bu iklimin adeta sembolü haline
gelen palmiye ve maun ağaçlarından meydana gelen bir
bitki örtüsü hâkimdir. Ova ve az yağış alan alçak bölgelerde
hâkim olan bitki örtüsü ise savandır. Yabanî hayvanların
kayda değer olmadığı ülkede kıymetli
madenler bulunmaktadır. En çok boksit madeni
bulunan Dominik’te ayrıca altın, gümüş, bakır, demir,
platin, kayatuzu ve alçıtaşı madenleri mevcuttur. Son
zamanlarda nikel ve petrol de bulunmuştur.
Nüfus ve Sosyal Hayat
5.400.000 civarında olan nüfusun c7( 70’ini Zenci
İspanyol karışımı melezler, % 15’ini Zenciler, % 15’ini
İspanyollar (Avrupalılar) teşkil eder. Melezlerin çoğunlukta
olma özelliği Amerika kıtasında sadece Dominik’
te görülür. Halkın % 80’i tarımla uğraşmaktadır.
Toplam nüfusun yaklaşık yarısı şehirlerde, yarısı köylerde
yaşamakta olup, refah seviyesi düşüktür. Genelde
fakir olan halktan varlıklı olanlar AvrupalIlardır. Hıristiyan
olan halkın % 97’si Katolik, % 2’si ise Protestandır.
Resmî dil İspanyolcadır. Avrupa’da konuşulan
İspanyolcadan farklıdır. Burada kullanılan lisan Ortaçağ
İspanyolcasıdır. Ülke nüfusunun % 68’i okuryazardır.
Kültürü çok karışıktır. Millî sporları Birleşik
Devletlerin işgali esnasıda yerleşen beyzboldür. Müzikleri
ise bazı yörelerde Afrika menşeli, bazı yörelerde ise
İspanyol menşelidir. Tek üniversitesi 1938 yılında
kurulmuştur.
Siyasî Hayat
Hâlen 1966 senesinde kabul edilen bir anayasa ile
idare edilmektedir. Başkanlık sistemine dayalı bir idare
vardır. Başkan 4 yıl için halk tarafından seçilir. Parlamento
27 üyeli senato ve 74 üyeli Millet Meclisinden
müteşekkildir. Uzun süre ülkede mevcut olan kargaşalıklar
zamanında bu anayasa askıya alınıp diktatörlükle
idare edilmiştir. Demokratik düzen yeniden tesis
edilmiştir.
Ekonomi
Tarıma dayalı bir ekonomisi vardır. Vadiler, bereketli
tarım alaniarı ülke topraklarının % 25’ini teşkil
eder. Çalışan nüfusun % 65’i bu mahdut arazi üzerinde
iptidâî usûllerle tarımla uğraşır. En çok şeker kamışı
yetiştirilir. Ayrıca kahve, kakao, pirinç, tütün, yer fıstığı,
muz ve mısır da yetiştirilir. Tarım ürünlerini işleyen
fabrika ve imalathaneler vardır. Sanayii henüz gelişmemiştir.
Madenleri bol olmasına rağmen bunları işleyebilecek
teknolojiden mahrumdur. Çıkardığı madenleri
umumiyetle ham olarak ihraç etmektedir, ihraç ürünlerinin
başlıcaları şeker, kahve, kakao ve tütündür. Şeker
satışında dünyada dördüncü, kakao satışında Amerika
kıtasındaki ihracatçı ülkeler arasında ikinci gelmektedir.
Hayvancılık da önemli bir geçim kaynağıdır.
Maden ihracatında boksit, demir, tuz ve alçıtaşı başta
gelir. İthal malları arasında makina ve diğer sanayi
mamülleri önemli yer teşkil ederler. Ticaretini umumiyetle
Birleşik Devletlerle yapar. Son yıllarda turizm
alanında çeşitli yatırımlar ve ilerlemeler göze
çarpmaktadır.
DOMİNİKA
DEVLETİN ADI . . . . . . . . Dominika Milletler
Topluluğu
BAŞŞEHRİ ………………… ……………………. Roseau
NÜFUSU …………….. …………… ………….. 86.850
YÜZÖLÇÜMÜ ……………………………… 751 kmJ
RESMİ DİLİ V . . . …………………….. . . . İngilizce
DİNÎ ……………………………… Hıristiyan (Katolik)
PARA BİRİMİ …….. ………….. Dominika Doları
Aim. Insel (f) Dominica, Fr. Dominique (la), İng. Dominica.
Orta Amerika’da Antil adalarından biri. Kuzeyinde
Guadeloupe güneyinde Martinique adaları
bulunmaktadır.
3 Kasım 1493 pazar günü Amerika’nın kaşifi Kristof
Kolomb tarafından keşfedilmiştir. Latince pazar
günü mânâsına gelen dominucus kelimesi adaya isim olarak
verilmiştir. 1632*de Fransızlar buraya yerleşen ilk
Avrupalılar olmuştur. 1759’da İngilizlere, 1788’de
Fransızlara ve 1783’de tekrar İngilizlere geçen ada
1967’de iç işlerinde bağımsızlığını elde etti. 3 Kasım
1978’de ise İngiliz Milletler Topluluğu içinde kalmak
şartıyla tam bağımsızlığını kazandı.
47 km uzunluğunda, 26 km genişliğinçledir. Yüzölçümü
751 km2dir. Yüksek ve ormanlarla örtülü dağlar
kuzeyden güneye uzanırlar ve merkezde Layou veQuanery
nehirlerinin suladığı bir vadi ile kesilirler. Bu nehirler
doğu ve batıda düzenli akarlar. Dağların en yüksek
noktası Morne Diablotin (1447 m.) ve Morne Trois
Pitoııs (1424 m.)dir. Ada volkanik bir yapıya sahiptir.
Güneyde Boiling gölü deniz seviyesinden 701 m. yüksekte
yer alır. Sıcaklık 25,5-32°C arasındadır. Yağışlar
özellikle dağlık bölgelerde çok görülür. Yıllık yağış
ortalaması dağ kesimlerinde 5.207 mm, sahil kesimlerinde
ise 1788 mm.dir. Dominika birçok nehir ve seller
ile sulanır, nehirler gemi uluşamına müsait değildir.
Adanın toprağı zengindir.
Halkın büyük çoğunluğu Afrika menşeli zencilerdir.
Az bir kısmı ise Avrupalı ise Zencilerin karışımı
olan melezlerdir. Hıristiyan halkın % 97’si Katoliktir.
Resmî dili İngilizce olup ülke halkının okuma-yazma
bilenlerinin toplam nüfusa oranı % 80’dir. İngiliz Milletler
Topluluğuna bağlı olan Dominika 21 Haziran
1980’de yapılan seçimle işbaşına gelen 21 kişilik bir
meclis tarafından yönetilmektedir.
Ekonomi, tarım ve son zamanlarda süratle gelişen
turizme dayanır. Tabiî güzellikleri türizmin gelişmesini
sağlamaktadır. Hindistan cevizi, muz, narenciye, kakao
başlıca tarım ürünleri olup, ihracatını da bunlar teşkilkıyı şeridi.etmektedir. Balıkçılık ülke ekonomisine turizm ve
tarımdan sonra katkıda bulunan bir diğer unsurdur.
Gıda, tekstil ve makina ürünleri ithal eder. Başşehri
olan Roseau aynı zamanda en önemli limanıdır. Portsmout
ise ülkenin ikinci büyük limanıdır.