DOMUZTURBU

DOMUZTURBU (Cyclamen); Alm. Europäisches
(n), Alpenveilchen, Fr. Cyclamen (m),
İng. Sowbread. Familyası: Çuhaçiçeğigiller (Primulaceae).
Türkiye’de yetiştiği yerler: Anadolu.
Kış sonu veya ilkbaharda çiçek açan, 5-15 cm
yüksekliğinde toprak altında yumruları bulunan
çok yıllık ot. Topalak ve yersomunu olarak da bilinir.
Toprak altında 1.5-5 cm çapında, yan ve alt
kısımlarından kökler çıkan, basık küre şekilli ve az
tüylü bir yumrusu vardır. Yaprakların hepsi dipte,
uzun saplı, dâireye yakın böbrek biçiminde, üst yüzü
yeşilli-beyazlı, alt kısmı kırmızı veya morumsu
renklidir. Çiçekler tek başlarına, hafif kokulu,
pembe veya pembemsi mor renklidir. Taç yaprakları
tersine dönmüş 5 parçalı tüp şeklinde, parçalar
geniş-oval şekilli, dip kısımları lekeli. Tohumlar
çok adette esmer renklidir. Memleketimizde
35 kadar türü vardır.Kullanıldığı yerler: Bitkinin kullanılan kısmı
toprak altı kısmıdır. Yumrularda zamk, pektin,
şeker ve saponin karakterli glikozit vardır. Yumrularının
suyla kaynatılıp süzülmesiyle elde edilen
sulu kısım bilhassa tütün fidelerine ârız olan solucanlarla
mücâdelede kullanılır. Bu suyla fidelerin
sulanmasından hemen sonra solucanlar toprağın
üstüne çıkar. Toplanarak yok edilir. Halk arasında
müshil ve kurt düşürücü olarak kullanılır.