DÖŞEME

Kaplama, kiriş altına yapılan döşeme tavanı veya alt yüzey.
• Geleneksel döşemeler, tahta, demir ve betonarme’den yapılan döşemelerdir. Tahta döşemede çatkı duvarlara bağlı çatma, a-ğaçların birleştirilmesinden meydana gelir. Yalnız paralel kirişlerin atıldığı basit döşemede, atkı mesafesi 5 m’yi geçemez. Aksi halde, kirişleri ara direklerle desteklemek gerekir. Demir döşemelerde, demir kirişler çift T şeklinde 80 sm – 1 m aralıkla atılır. Bağlama hançerleri ve kancalı kenetlerle desteklenen uçları duvara gömülü demir kirişler, birbirlerine dört köşe döşeme çelikleriyle bağlanır. Bazen bunlar yuvarlak ve cıvatalı da olabilir. Her iki durumda da döşeme çelikleri kirişlere dikeydir ve aralarında 80-90 sm’lik açıklık vardır. Döşeme çelikleri üzerine ve kirişlere yatay olarak, 25 sm aralıkla teller atılır. Bunların meydana getirdiği çift örgü üzerine kuru alçı kırıntılarından, delikli tuğladan veya pişmiş topraktan yapılan dolgularla kuru, hafif, dayanıklı ve ses geçirmez döşemeler elde edilir.
Betonarme döşemeler için, 4 m’den az atkı açıklıklarında basit bir döşeme uygulanır. Daha büyük açıklıklarda ek kirişler konulur; 3,5 m’den yukarı ve 14 sm’den fazla yükseklik isteyen atkılarda kulanılan ek kirişler öteki döşeme kirişlerinin aynıdır.
• Prefabrike döşemeler, kullanılan malzemenin cinsine göre, betonarme, sıkıştırılmış beton, maden kaplamalı putrel ve dayanıklı seramik döşeme diye ayrılır. Yapılış şekline göre de, aralıksız bitişgeli putrel döşeme, bitişgesiz putrel döşeme ve bağlantıları görünmeyen prefabrike kirişlerden yapılmış döşeme diye ayrılır. Prefabrike beton döşemeler bazen T ve U şeklinde putrellerin yan yana yerleştirilmesiyle de yapılır. Bu putreller, enlemesine desteklenmiş eklerle birbirlerine bağlanır.
• Döşeme kasnağı. Döşeme kasnağının düzenlenmesinde, kirişlerin duvara dik veya paralel oluşuna göre iki durum ortaya çıkar. Birinci durumda ocağa rastlayan kirişler kesilir (bunlara sallanan kirişler de denir) ve uçları kasnak boyunduruğu denilen enlemesine bir parçaya birleştirilir. Kasnak boyunduruğu da, döşeme kasnağı kirişleri denilen kesilmemiş ilk kirişlere bağlanır. ikinci durumda ocağa rastlayan kiriş, bütün ateşlik (ocak küllüğü) boyunca kesilir.
• Döşeme taşı. Döşeme taşı yapımında en çok kullanılan malzemeler şunlardır; granit, mermer, arduvaz, şistler, sert seramik maddeler, lav, yapı harcı ve beton; kalıplanmış madenler (dökme demir), eritilip cam haline getirilmiş ve kalıba dökülmüş maddeler v.d.
• Taş döşeme. Taş döşemeler, toz halinde veya bucarta ile ezilmiş çimentodan, kalıplanmış çimento döşeme taşlarından, kum satıh üzerine yerleştirip harç içine gömülen döşeme taşlarından, granit döşeme taşlarından, dayanıklı tuğlalardan ve sunî kum-taşından yapılır. Bu malzemeler özellikle atelye, havuz, avlu, mahzen, bodrum, çamaşırhane ve mutfakların döşenmesinde kullanılır. Avluları, bina girişlerini, odaları, sarayların iç kısımlarını ve hattâ oldukça mütevazi binaları taşla döşemek her çağda ve aşağı yukarı her medenî ülkede uygulanmıştır. Romalılarda taş döşemeler genellikle değerli mermerlerden, granitten, porfirden yapılıyordu. Büyük boyutlu döşeme taşları, çoğunlukla mermer veya taştandır (küçük boylardaki döşeme karoları ise seramiktendir). Roma yollarının ünlü taş döşemeleri, genellikle şehirlerde veya şehir çevrelerinde, yol kavşaklarında ve toprağın çöküntülü kısımlarında, yolun en üst tabaksını meydana getirir. Bu döşeme, çokgen şekilli, bazen düzeltilmiş, çoğunlukla düzensiz büyük ve sert taş bloklardan veya daha küçük çapta taşlardan meydana gelir. Dinî ve sivil mimarîde, IX. yy.dan sonra gitgide terkedilen taş döşeme, XVI. ve XVII. yy.larda yeniden uygulanmağ başlandı. İtalyan sanatçılar, Fransa’da çok renkli ve gösterişli mermer döşemeler yaptılar: bunlardan Fontainebleau şatosunda, Florentin Bordoni’nin yaptığı (1642) Trinité şapeli sayılabilir. Çağımızda büyük ilerlemeler gösteren seramikten, briketten döşemeler ve
Foto. Neurdein (LAROUSSE)
(su altındaki kısım), dış tarafının yukarı doğru kıvrılmaya başladığı nokta. || Döşek başı postası, bir geminin iskeletini meydana getiren düz ve dikey postalar (kaburga) arasında bulunan ve bunları birleştiren postalar. || Döşek levhası, geminin sintinesinde (dibinde) yapı elemanı olarak dikey ve bir yandan öte yana kadar uzanan, bir praçol (köşebent) ile bir postaya tespit edilen saç levha. ¡؛ Karkas döşek postası, L veya U biçiminde köşebentlerden yapılmış, dikey ve yatay uçları praçollar ile pekleştirilmiş döşek postası. ؛؛ Sintine döşek postası, bir postanın (kaburga, eğri, iskarmoz) alt kısmını meydana getiren iki kenarlı parça.
— inş. Bir şev yüzüne yapılan kuru taş kaplama (Moloz da denir).
٠ Döşekli sıf. Oturaklı, yerinden oynamayan.