Edhem ü Hiima

divan edebiyatının ortak
aşk öykülerinden birini anlatan mesnevi.
Bu konuyu işleyen üç yapıt Lamii’nin (ö.
1531) günümüze ulaşmamış olan Kıssa-i
Edhem ü Hüma adlı mesnevisi, Na’ti’nin
(Ö.1718), Belh sultanıyken tahtını terk ederek
dervişliği seçen büyük veli İbrahim bin
Edhem’in yaşamöyküsü çevresinde geliştirdiği
efsanevi nitelikli Edhemname adlı mesnevisi
ve Sabit’in (ö. 1712) Edhem ü
Hüma’&\dır. Bu yapıtlann en ünlüsü olan
Edhem ü Hüma’nın konusu kısaca şöyledir:
Belh’de Edhem adlı bir derviş gündüzleri
suculuk yaparak, geceleri de şiirle ilgilenerek
bir mağarada yaşamaktadır. Bir süre
sonra İsa adlı bir hekimle tanışıp kaynaşır
ve barındığı yeri paylaşır. Edhem, pınara su
almaya gittiği bir gün, sarayın penceresinden
padişahın kızını görerek âşık olur ve o
anda düşüp bayılır. İsa onu birlikte kaldıktan
mağaraya götürür, ayıltır ve tedavi
etmeye çalışır. Olayı öğrenince, Edhem’e
bu kızın adının Hüma olduğunu söyler.
Öykünün gerisi yoktur. Dil, üslup, konu ve
anlatım yönünden çok başanlı olan ve aruz
vezninin feilâtün mefâilün feilün kalıbıyla
yazılan bu yanm kalmış yapıt 880 beyitten
oluşur.