EHRAMLAR

EHRAMLAR, tabanı dörtgen ve dört cephesi
üçgen biçiminde, tepesi sivri bir uçla
biten ve ülkesine göre mezar veya tapınak
olarak kullanılmış olan büyük yapılar.
Mim. Mısır ehramları, Nübiye’-
de mısır hâkimiyeti altındaki bölgelerde
yapılmış olanlar (Napata thramları) bir yana
bırakılırsa, Mısır’da altmıştan çok ehram
vardı. Bunların en ünlüleri, Gize (IV.
Sülâlenin mezarlığı), Keops (Hufu), Kefren
(Hafre) ve Mykerinos (Menkaure) ehramlarıdır.
Bu ehramlar, III. Sülâlenin başlangıç
devresinde ilk taş anıtın yapımıyle
ortaya konan çalışmaların gelişmiş şeklidir.
III. Sülâlenin başlangıcında yapılan ilk taş
anıt, kral Zozer’in Sakkara’daki ehramıdır.
Üstleri bugün kaybolmuş olan taş levhalarla
kaplı taş parçalarından yapılmış ve boyları
birbirinden küçük, art arda altı mastaba’dan
meydana gelen bu anıt-mezarı, kralın
mimarı İmhotep yapmıştır. İlk mastaba
dikdörtgen biçimindeydi. Yapının altında
da, zeminden aşağıda, hükümdarın mezar
odasına ve kaymak taşından yapılmış binlerce
vazoyla dolu birçok depo ve odaya
giden uzun dehlizler vardı. Sakkara ehramı,
diğer anıt-mezar bütünlerinde olduğu
gibi, ölmüş olan krala saygı törenleri için
yapılmış tapma yerleri ve ek yapılardan
meydana gelen bir bütündür. Mezar yapısının
çevresinde (üzerinde çepeçevre bir yol
bulunan) geniş bir çevre duvarı vardır. Bu
çevre duvarı sarımsı kireç taşı bloklarından
yapılmıştı. Gize’de ve Sakkara’da V.
Sülâle krallarının diğer mezarlarında, daha
ileride Ebu Şir’de veya IV. Sülâlenin
başlangıcında, Medum’da, Dahşur’da, Ebu
Ruas’ta, daha sonraları Dahşur’da, Liht’te,
El Fayyum’un girişinde ve hattâ Teb’de
(Deyr-ül-Bahrî’de Mentuhotep’lerin anıt-mezarında),
mezarın bulunduğu ehram biçimindeki
yapı, ölmüş olan hükümdarın mezarı
için gerekli yapı bütününün ana bölümünü
meydana getirir. Eğik bir yol ¿eminden
aşağıdaki bir odaya, bazı yollar da yu-‘
kardaki odalara gider. Bu yolların’sonuncusu
(Keops ehramında), dar uzun iki kanaldan
havalandırmayı sağlıyordu. Keops ehramının
(dünyanın yedi harikasından biri)
boyu bugün 138 m, genişliği 227’m’dir.
«Ehramların Dinî Metinleri» adiyle bilinen
ünlü metinler ancak V. Sülâlenin son kralının
saltanat devrinden itibaren, VI. Sülâlenin
hükümdarlarının mezarlarında ve yine
aynı devirdeki bazı kraliçelerinin odalarında
görülür.