ENGİNAR i. (yun. anginara). Çiçeği sebze
olarak kullanılan bitki. (İlmî adı Cynara
scolymus. Bileşikgillerden.) jj Aynı bitkinin
topuz şeklindeki bileşik çiçeği. || Yabanî enginar,
enginara yakın bitki türü (Cynara
cardunculus). Kengel veya kenger ‘ve eşek
dikeni de denir.
— Mutf. Enginar dolması.
— Enginar çok yıllık bir bitkidir.
Genellikle iki veya üç yıl ürün alınır. Gövdesi
1 m’den fazla, kaim, köşeli, oluklu, dik
ve dallıdır. Büyük yapraklarının üst yüzü
soluk yeşil, alt yüzü tüylüdür. Çiçekleri her
dalın ucunda tek kömeç şeklindedir. Çiçekliği
çukur ve etlidir, çiçek çevresi dibi etli
bürgülerden oluşur. Temmuz-reylül arasında mavi-mor renkte çiçekler açar. Çiçek açmadan
çok önce toplanması’gerekir.
Enginar hemen her yerde yetişir. Fakat setrin,
özlü, kuvvetli ve sürek toprakları sever.
Kök çevresinden çıkan körpe sürgünlerle üretilir.
Sürgünleri dikmek için toprak önce
gübrelenir, sonra derin sürülür, bir metre
aralıkla ocaklar açılır, 2-3 sürgün bir ocağa
dikilir ve hemen sulanır. Dikme işi soğuk
yerlerde ilkbaharda, sıcak yerlerde sonbaharda
yapılır. Dikildikten sonra 2-3 defa çapalanır.
Türkiye’de İstanbul, İzmir ve Bursa dolaylarında
yetiştirilir. İstanbul’un Bayrampaşa,
İzmir’in sakız enginarı ünlüdür.
Enginar karaciğer hastalıklarının tedavisinde
kullanılan bir sebzedir; C vitamini çok
olduğu için besin değeri yüksektir. Yılda 3
bin ton kadar üretilir.
— Enginar öd salgısını artırmak amacıyle,
özüt hap veya damla olarak, kolesterol
metabolizmasını değiştirmek ve azotlu
artıkları depreştirmek amacıyle şırıngalık sıvı
halinde kullanılır.
— Mutf. Enginar dolması, enginarların
kabukları soyulur, içleri temizlenir. Kararmaması
için limonlu, unlu suya atılır: Hafifçe
kavrularak pişirilmiş dolma içi hazır-
/ lanır ve içine 2 yumurta akı konur. Enginarların
ortalarına doldurulur.
Dibi düz bir tencereye sıralanır, kenarına .2
kaşık yağ konur ve üzerine yağlı kâğıt örtülür.
Unlu ve limonlu sudan azar azar katılarak
pişirilir,