EPİROGENEZ

EPİROGENEZ i. (yun. epeiros, yükselmiş
toprak ve gennan, meydana getirmek > fr.
¿pirogenöse’âen). Jeoloji ölçeğine uygun,
yerkabuğunun oldukça geniş bir kesimini etkileyen
ve yükselmesine veya alçalmasına
yolaçan geniş kavisli hareket.
—  Epirogenez*in oluşturduğu eğimler
hafiftir: orogenezden meydana gelenlerin
10-70° olmasına karşılık epirogenezinkiler
l-2°’yi geçmez. Aîsace ovasının çökmesi
ve Vosges dağlarıyle Karaorman’ın yükselmesi
bir epirogenez örneği gösterir. (Epirogenezde
izostatik denge bozulmaz, bozulsa
da yeniden kurulur. Böylece, aşınmaya
uğrayan dağlar yükten kurtulur: Arşimet
kanununa göre sima’mn dağ köklerini etkileyen
yan basıncı dağlan yükseltir. Pliyosende,
Alpler ile Pirenelerin bir bütün
halinde yükseldiği sanılır. Ama günümüzde
gözlenmesi en kolay örnek buzul Örtüsünün
ergimesidir. Dördüncü zamanda ağır
buzul örtüsünden kurtulan İskandinavya yavaş
yavaş yükselir. Bu ülkede 200 m’den
fazla yükseltilerde eski plajlara rastlanmaktadır