Feyzî-i Hindi, asıl adı ebu’l-feyz
(d 1547hS?t?V5 P™ 1595,’ Agra)’ Hindistan’dâ Hınt-Turk imparatorluğu döneminin ünlü şaırlennden.
Şeyh Mübarek Nagari’nin oğlu, tarihçi ve devlet adamı Ebu’l-Fazl Allami’nin kardeşidir. Iyı bir öğrenim gördü. Kısa bir süre 13 “üderrisIik yaptıktan sonra ^ ln saray*na 8irdi> oğlu Şehzade Murad a öğretmen oldu. Ekblr’in yenilikçi hareketlerini öven kasideler yazdı onun yem bir din kurma hareketini destekledi. Bu yüzden Müslümanların sert tepki-lenne hedef oldu. F
İran’ın ünlü şairlerinden Nizamî ile Enve-n nın etkisinde kalan Feyzî-i Hindi’nin gazellen, soz oyunlanyla süslü kasidelerinden daha çok beğenilmiştir. En ünlü yapıtı eski “^Hınt öyküsünden esinlenerek yazdığı
AarL\DTân\d’\ (!831) AVnca noktasız Arap harfleriyle kaleme aldığı Levâmiu’l-
llham adlı bir Kuran tefsiri ve Sanskrit’ten
rarsçaya çevirileri vardır.
■ Hindistan’ın kuzeyindeki Uttar
> pyal*Ün^ ü (dlstrict) ve il merkezi
, kasaba. Feyzabad kenti, Lucknow’un doğusunda Ghaghara (Gogra) Irmağı kıyısında , kuruludur. 1730 da, Ayodhya’mn ilk Müslüman ı (mülki amir) Sâdat Ali Han reyzabad ı inşa ettirerek başkent haline getirdi ama burada fazla kalmadı. Üçüncü nevab Şücaü’d-Devle kasabaya yerleşerek ırmağın üzerine 1764’te bir kale inşa ettirdi-kendisi ve kansı için yapılmış anıtmezarlar kasabanın içindedir. 1775’te başkent Lucknow a taşındı ve 19. yüzyılda Feyzâbad gerilemeye başladı.
Feyzâbad’ın Kuzey Hindistan’ın öteki bölümleriyle gelişmiş kara ve demir yolu bağlantılan vardır. Kasabadaki sanayiler arasında yağ ve şeker fabrikalan sayılabilir, l anm ürünleri için bir ticaret merkezi işlevi gören Feyzâbad’da bir veteriner fakültesi ve birkaç müze vardır. Doğudaki Ayodhya ?S?o>aS1 ^eyzâbad’ın bir banliyösüdür 4.427 km2’lik bir alan kaplayan Feyzâbad ılı, Ghaghara Irmağının güney yakası boyunca uzanan verimli, dar bir alüvyon ovasının üzerindedir. Pirinç, şekerkamışı buğday ve yağlı tohumlar başlıca ürünlerini oluşturur Feyzâbad’ın güneydoğusunda yer alan Tanda kasabasında ihracata yönelik olarak el dokuması pamuklu kumaş üretilir. Sohval yakınlannda bir hidroelektrik
Feyzi Mustafa Efendi (hayatizade) asıl adı MOCHE BEN raphael (ö. 1692, İstanbul) Yahudi asıllı Osmanlı hekim. Dönemine degm bilinmeyen hastalıkları konu edinen yapıtlarıyla tanınmıştır. Torunu da kendisi gibi Mustafa Feyzi adını taşıdığı ve gene d!des.î S?,bl hekımbaşılık yaptığı için, kendisi anılır*1 ’ t0nmU da “Küîük” lakabıyla
k Feyzi Mustafa Efendi, Süleymaniye Tıp Medresesi müderrislerindendi. Burada Şaban Şıfai gibi değerli hekimler yetiştirmişti Hassa hekimi iken, Eylül 1667’de IV. Mehmed tarafından hekimbaşılığa getirildi 11. Süleyman döneminde de (1687-91) sürdürdüğü bu görevden Mayıs 1692’de II Ahmed tarafından uzaklaştınldı. Feyzi Mustafa Efendi’nin Hamse-i Hayatizade olarak tanınan ama asıl adı Resailü’l-Müsfi-ye lı l-Emrazi’l-Müşkile olan beş ciltlik bir ^aP!tl,Yardlr- Yapıtta frengi gibi, o güne degm bilinmeyen cinsel organ hastalıklarına ve bazı deri hastalıklarına ilişkin yeni bilgiler yer alır. 6
Hayatizade Şakirdi olarak tanınan Mustafa bin Mehmed bin Ahmed et-Tabib’in, hocası Feyzi Mustafa Efendi adına yazdığı Risale-i Feyzıyye fi Lügati Müfredatı’t-Tıbbiye (Yabanı Bitkiler Sözlüğü, 1974, 2 cilt) adlı yapıt, adından ötürü Feyzi Mustafa Efendi’ ,aıt Şanilncuştır. Bitki, mineral ve hayvan kökenli ilaçlarla ilgili bilgilere yer verilen bu sözlüğün Feyzi Mustafa Efendi’yle bir ilgisi yoktur. 6
183 Feyzioğlu, Turhan
salgın hastalıklara karşı yürüttüğü mücadeleyle tanınan hekim
1871’de, yüzbaşı rütbesiyle Mekteb-i Tıb-
Sh®’1 &hoan/den (Askeri Tıbbiye) mezun oldu., 1872 de uzmanlık eğitimi için gittiği rans te dönemin ünlü hekimlerinden B^hi-er nın yanında çalıştı. 1875’te İstanbul’a dondu ve Mekteb-i Tıbbiye’de emraz-ı dahi-hastalıkları) dersi vermeye başladı. m80 de Mekteb-ı Tıbbiye-i Mülkiye’de (Si-
Lyel.aynı dersin hocası °idu-
1887 de, Koch un bulduğu tüberkülinle verem tedavi yöntemini öğrenmek üzere Ber-e, 8″?de!’lldi’ 1894-95 ve 1903’teki kolera, 1900 deki veba salgınlarına karşı etkin Ttlr ™ücadele yürüttü, başanlı sonuçlar aldı 11. Meşrutiyet sonrasında Darülfünun bünyesinde yemden düzenlenen tıp fakültesinde, ıç hastalıklan kliniği öğretim üyesi olarak görev aldı. 1913’te, ferik (korgeneral) rutbesındeyken kendi isteği ile görevden ayrıldı. Usul-i Teşhis-i Marazi (1889) llm-ı Emraz-ı Dahiliye (1890), Emraz-ı A za-yı Hazmiye (1893) gibi, çeviriye dayalı ders kitapları kaleme aldı. Sıtma hastalığı konusundaki ders notları Maraz-ı Merzaev Sıtma (1913) adıyla yayımlandı. 8
Feyzioğlu, Turhan (d. 1922, Kayseri -o. 24 Mart 1988, Ankara), Türk siyaset ada™’ Kurucusu olduğu Güven Partisi’nin (GP) ve Cumhunyetçi Güven Partisi’nin(*) genel başkanlığını yapmış, bakanlık ve başbakan yardımcılığı görevlerinde bulunmuştur.
1941’de Galatasaray Lisesi’ni, 1945’te İs-‘a”bul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1946 da Siyasal Bilgiler Okulu idare
Feyzioğlu
Cumhuriyet Gazetesi Arşivi
