Folklorik Sporlar * Halk’Dansları SPOB
lanır. Bir ara taksiminden sonra parca
vuruşları ve diz kirışlariyle kolların ha- bir kere daha yuruk olarak calınır. Etvaya
doğru duruşları onemlidir. hem Efendinin Şehnaz Longa’sı millet-
Kaşık Oyunu! , lerarası bir tin kazanmıştır.
Calpalarınm Anadolu halk muziğin- Son zamanlarda Osmanlı tmparadeki
şekli olan, uzun bir cift tahtadan torluğuna dahil kavimlerden Turklere
ibaret bulunan alet avuc iclerinde vtıru- gecen bu oyun havalarında muzik, Turk
larak oynanır. Orta Anadolu’da cok go- muziğidir. Cunku Turk muziği , mesela
rulur. İleri hamleler, kol ve bel hareket- Balkanların butun mahalli muziklerini
lerinin kıvraklığı onemlidir. silip supurmuş, makam ve usulleriyle
Loriga: kendini ora halkına kabul ettirmiştir.
XlXytizyil Rumenler’den Turklere Onun icin, Balkanlardan doğmuş dansgecen
bir halk dansıdır. Nim Sof yan ljarm mensup oldukları milletlere ait bu-
(2/4) usulundedir. 4, bazen 3 kısa ha- tun parcaları Turk muziğiyle yapılmış-
Polonya halk dansları
Sporlar – Halk Dansları
„,|l
r-^m
Arnavutluk halk dansları <: ^ *■ ■ * , . . . ■ A’ ≫-:i*
■ – ■ \ ■ . , ‘ • . ( / ■ ■-■ ■
Halay: 7 Hora: (
Sivas, Erzurum yoresine mahsus bir Kumlardan Turkiere gecmiştir.; Ytlceşit
ağır ≪bar≫dır, kol kola tutunan ruk tempolu olup ayak vuruşları onemli
bir kume tarafından oynanır. Elinde rol oynar. 7
bir mendil tutarak en başta bulunan Horan:
oyuncu otekileri idare eder. Doğu Karadeniz’de Devr-i Turan
■ ‘■ ■ • • ■ ‘ ■ • } ‘
( ; ş
; Ira
V>-?1
! a
m
Folklorik Sporlar – Bar SPOR
renkli, topuksuz bir ayakkabı giyerler. Erzurumlu bir genc kız ise bar oy-
Kuşağın uzerine sarılan kemer meşin- narken oyalı yazma ve sırma İşlemeli
den yapılmıştır. Kat kat gozleri bulunur, dinge bağlar, el dantelasıyla işlemeli zıve
bıi gozlere Dadaş gumuş tabakasını, bm giyer, gumuş işlemeli kemer takar,
kehribar ağızlığını, mendilini ve gumuş yunden orulmuş, beyaz corap ve galoş
kostekle boynuna asılı bulunan saatini ya da yarım okce iskarpin giyer,
koyar.
KOttOtiLU BARI:
^ . ■ ’
Bolu – Koroğlu oyun ve saz ekibi
Erzurum varyantına gore, bir halk gore bir kac yol tekrar ettirir*
kahramanı olan Koroğlu’nun, Timurtaş 4 _ Değişen muzikle dadaşlar,yer-
Paşa ile bir sevgili icin tutuştukları kan- lerinde bir sağa, bir sola, one ve ar^-
lı bir vuruşmayı canlandırmaktadır. Beş kaya yuruyerek, meydanı iki dadaşa bıbolum
halinde oynanan bar: ( rakırlar.
1 — Dadaşların, kapalı durumda, 5 — Oyunun bu bolumunde, meybirbirlerinin
bellerinden tutarak, dizler ^ana cıkan iki dadaş kenardaki kılıclahafif
kırılarak sol ve sağ ayakların xı alarak, muzıgm ritmine uygun şekilahenkli
bir şekilde geriye doğru cekil- de sekerek kovalamaya gecerler. Konıesi.
valama sırasında kovalanan hasım, bir
2 — Aynı ritmik hareket tekrar edi- kac yol cevik donuşler yaparak^ elindelerek,
acık duruma geŞiş ve el tutuşarak kivkıhcı hasmım vuracakmış gabi yasurtmeli
ayak hareketleri. pat te vurmadan doner. – Dadaşların se-
3 —a Değişen muzikle beraber, dadaş- adımlarla surdurdukleri
ların kolkola birbirlerinin bazulann- bu İr#vliİt|ıa(ıadan sonra, vuruşma başdan
tutarak, sağ ayakları ustunde sek- l a r . d a d a ş l a r ı n birbirlerine
me, sol ayak uclarının yere vurulması, mertce ^|§u^aları ve goz kırpmadan
(Barbaşı bu hareketleri oyun havasına dovu$ /sol elleriyle birDUNYASI
Folklorik Sporlar – Halk Dansları
Fransa halk dansları
tır, yalnız dansın oynanışı o milletlere
mahsustur.
Sirto:
Nim Sof yan (2/4) usulunde bir oyun
havasının eşliğinde, birbirlerinin omuzlarına
el atmış veya el ele tutuşmuş bir
topluluk tarafından, bir halka teşkil
etmek suretiyle oynanır. Bir ceşit facandol
olan bu ioyun, XIX, yuzyılda Kumlardan
Turklere gecmiştir. Miyanhaneyi
teşkil eden bolume ≪susta≫ denir. Son
devir Turk bestekarları pek cok Sirto
bestelemişlerdir.
BAR:
Genellikle Doğu ve Kuzeydoğu Anadolu
bolgesinde oynanan bir halk oyunudur.
Oyun oynarken başbaşı elinde
mendil sallar ve diğerlerini idare eder.
Bar oyunlarına davul, zurna ikilimi,
bazen dumbelek, ney, tulutfı ve kaval
sazlan eşlik eder. Kars ve Artvin’de armonika
ile de oynanmaktadır. Barların
ekserisi turkuludur. Erzurum ve dolaylarında
yalnız erkekler veya kadınlar
tarafından oynanan bar, Kars ve
Artvin dolaylarında alaca bar adı ile anılan
bar kadın ve erkek karması ile oynanmaktadır.
Bar oyunları en az beş
kişi ue oynanır. Oyuncular, cember, duz
veya ince ay şeklinde sıralanırlar. Oyuncuların
≪sıra ile birincisine barbaşı, İkincisine
koltuk altı, sonuncusuna pocctik,
diğerlerine sıra oyuncu cfenir.
Oyuna ya ellerinin parmaklarım taraklayarak
veyd omtız başlarından tutunarak
başlanır.
, > – ‘ ■ t ; .
Bar oyuncuları .oael ≫alili giysilerini
giyerler. Br2urum DadaşI, etrafında işlemeli
ve acık turuncu renkli ahmediye
sanlı-‘feş’, kaytan işleneli cepken, kolsuz
aynı renkte yelekr tizuo koUu, yelek altına
giyilen işlik1 veya goynek (gomlek) –
pantolon yerine ‘giyilen yukarı kısım bol
ve kırmalı, arka kişini sarkjk bir ceşit
şalvar (zıgva), bacakları sıkıca saran
zıgvanın pacalan ve yatılan kaytan işlemelidir.
Kumaşı lacivert cuhadır. Kuşak
olarak bele sarılan Trablus veya
Horasan şalıdır. Ayaklarına hafif, yumuşak,
yururken ses cıkarmayan, siyah
başı onde halka halinde dururlar. Sol
ayaklar onde sağ ayaklar arkadadır.
Yuruyuş:
1 —- Sol ayak bir karış kadar yerinden
kalkar yerine basar bir – sağ ayak
yine oyle kalkar yere basar iki – sol ayak
yine oyle kalkar yere basar uc (bu uc
hareket hep birden yapılır) buna ucler
denir.
Uclerden sonra oyuna devam edilir
ve j beşlere gecilir. Yuruyuş sağ ayak
ileri bir adım bir – sol ayak ileri btr
adım iki – sağ ayak ileri bir adım uc –
sol ayak iler1! bir adım dort – sağ ayak,
ileri bir adım beş – (Bu birinci figur
kollar aşağıda ağır ağır sallanarak yapılır
ve iki defa daha tekrarlanabilir.)
Kollu yuruyuş:
„ 2 — Aynı birinci gibidir. Yalnız ucten
sonra kollar ağır ağır kaldırılır beş
yapılır, oynanmış olur. Bu da istenilirse
bir iki defa tekrarlanır.
Celme ve sola donme:
3 — Bu seffcr halkada yuzler ictedir,
karşı karşıyadır. Once kollar aşağıda,
uc yapılır, sonra kollar ağır ağır
kalkarken, sağ ayakla sol diz ustune
celme vurulur bir – sağ ayak geriye sallanır
iki – sağ ayak bir adım’ileriye basar
uc – sol ayağı sağ ayağın kıyısına
vurur dort – bir karış acıklikta sola basar
beş. (Kollar iner) Arkaya uc yapılır:
(Sol ayak geriye bir adım bir – sağ
ayak geriye bir adım iki, sol ayak ileriye
bir adım uc kollar kalkar. Sağ ayak,
sol ayağın diz tarafma celme vurur bir –
onden geriye: sauanır iki, -sağ ayak ileriye
bir adım yere basar uc – solayak sağ
ayağın kıyısın# vurur, dort ve yarım sola
donulur, yere basar be#.
Bu donme, sağ ayağın ustende sol
ayak sola atılmak suretiyle yanm sola
donmekle olur.
Bundan sonra oyun sola donmuş
olur.
Sola yuruyuş:
4 — Donuşten sonra, sağ ayak bir
adım ileri bir – sol ayak bir adım ileri
Folklorik Sporlar – Bengi
iki – feağ ayak bir adım ileri uc – sol ayak
bir adım ileri dort – sağ ayak bir adım
ileri beş – kollar ağır iner. Uc yapılır.
Kollar kaldırılır: Sağ ayak sol ayağın
diz kapağına kadar kaldırıldıktan
sonra sağa acılır. Bir – sol ayak ustunde
sağ ayşk hızıyla yanm sağa donulur
iki – sağ ayak bir adıuı ileri yere basar
uc – sol ayak sağ ayağın kıyısına vurur ‘
dort ve yarım adım sol acıklıkta yere basar
beş – bu vaziyet oyunu tekrar eski
durumuna yani sağdan yuruyuşe getirir.
Uc yapılır, ikinci figurdeki yuruyuş
yani ucler, bejler yapılır.
Celme ve sağa donme:
5 — Halka halinde karşı karşıya gelinir,
yine uc yapılır.
Kollar ağır ağır kalkarken sağ ayak
yukan kalkar bir – bir adım ileri basar
iki – sağ diz dik sol diz ustunde yere coker
uc – ayağa kalkar ve sol ayak uzerinde
durulur dort – sağ ayak geriye
yere basar beş koilar aşağıda uc yapılır.
Kollar kalkar. Sağ ayak diz, ustune celme
bir, sağ ayak geriye sallanır iki, sağ
ayak bir adım ileri basar uc, sol ayağın
kıyısına vurur dort, sol ayak havada
sallanarak sağ ayak uzerinde soldan ge-
.riye doner ve sol ayak yere basar beş.
Sonra sol ayak ileriye kalkık bir –
bir adım ileri basar iki – sağ diz sol diz
uzerine coller uc – ayağa kalkar ve kol
ayak Uzerinde durulur dok, sağ ayak geriye
basar beş – rahat vasiyette sağ kol
yukarıda sol kol duşuk selamlaşsurak
oyun biter.
Bengi oyununda manalı hareketler:
Bengi oyunu Bergama bolgesinin
baş oyunudur. Duğun dernek bengi ile
başlar bengi ile biter. Oyun ağırdır ve
efeliğin butun calımı ve manası uzerindedir.
Birlikte aheog sağlanması ve kalabalık
oynanması bakımından onemli
değer kazanmaktadır. B&ıgi oyununda
figurler arasındaki manalı hareketler
şoyledir:
Bengi oyununun birinci figuru bitince,
halka halinde durulur. Efe Doh di-
SPOR
DUNYASI
ceken genclerimiz
kılıc sallamalarına- karşı direnmeleri
şeklinde devam eder. Bir sure denk bir
birlerini kutlar şekilde el tutuşarak, berabere kaldıklarını ilan ederler.
