Fouqué, Friedrich Heinrich Karl de La Motte, Baron

(d. 12 Şubat 1777, Branden-burg – ô. 23 Ocak 1843, Berlin), daha çok Undine (1811 ; Su Kızı, 1945) adlı masalıyla tanınan Alman romancı ve oyun yazarı.
Aristokrat bir Fransız aileden geliyordu. Yapıtlarında Napoléon dönemindeki çağdaşlan arasında bir Alman geleneği ve ulusal karakter duygusu canlandırmaya yönelik kahramanca şövalye ülkülerini dile getirdi. İlk kez J. G. Fichte’nin ortaya koyduğu dilbilimsel gelişme görüşüne daya-
Fouquet, Jean 334
Fouqué; F. Fleischmann’ın, W. Hensel’in bir resmine dayanarak yaptığı oymabaskıdan ayrıntı, 1818
Historia-Photo
narak düşünce sisteminin biçimlenmesinde anadilin etkisini vurguladı.
Üretken bir yazar olan Fouqué, kullandığı malzemenin büyük bölümünü İskandinav sagalanndan ve mitlerinden derledi. Oyun üçlemesi Der Held des Nordens (1808-10; Kuzeyli Kahraman), Nibelungenlied (Ni-belungların Şarkısı) destanının ilk modern tiyatro uyarlamasıdır. Yapıt, Friedrich Hebbel’in oyunlarına ve Richard Wag-ner’in operalarına da öncülük etmiştir. Ama Fouqué’nin en kalıcı başarısı, su perisi Undine’in öyküsüdür. Undine, bir ruh kazanmak, dolayısıyla da insan olabilmek amacıyla Şövalye Hildebrand’la evlenirse de, daha sonra amcası Kuhlebom ve Lady Berthulda’nın entrikaları yüzünden aşkını yitirir.
Fouqué’nin yapıtları önceleri büyük ilgi gördüyse de,.1820’den sonra modası geçmeye başladı. İmparator IV. .Friedrich Wil-helm’in ancak son dönemlerinde ilgi gösterdiği Fouqué, yoksulluk içinde öldü.
Fouquet, Jean (d. y. 1420, Tours – ö. y. 1481, Tours, Fransa), 15. yüzyılın önde gelen Fransız ressamlarından biri.
Çocukluğu ve gençliği üzerine ayrıntılı bilgi olmamasına karşın, ilk dönem çalışmalarından, Paris’te Bedford Usta’nın ya-
“Yeşu ve Ceriko’nun Düşüşü”, İosephos’un Antiquités Judaiques adıyla Fransızcaya çevrilen kitabı için Jean Fouquet’nin yaptığı bir resim, y. 1474; Ulusal Kütüphane, Paris
Bibliothèque Nationale, Paris
nında yetiştiği anlaşılmaktadır. 1443-47 arasında Roma’da bulunduğu ve Papa III. Eugenius’un bir portresini yaptığı bilinir. Paris’e döndükten sonra yaptığı “VII. Charles Portresi”yle (y. 1447, Louvre Müzesi, Paris) ünü yayıldı. Bu yapıt büyük boy
bir resim olmakla birlikte, minyatür tekniğine özgü keskin ve ince çizgiler taşıyordu. Fouquet İtalya’dayken Masaccio, Fra An-gelico ve Piero della Francesca gibi bazı ressamların merkezî perspektif ve kısaltım (rakursi) uygulamalarını, figüre hacim kazandırma yöntemlerini incelemiş ve öğrenmişti.
Tours’a döndükten sonra yeni bir üslup yarattı ve İtalyan resminden edindiği deneyimlerle Flaman resminin karakterleri özenle betimleme ve ayrıntıları ele alma anlayışını birleştirdi. En ünlü yapıtları olan Très riches heures (Dua Saatleri Kitabı) adlı kitabın resimleri ile Melun’deki Notre-Dame Katedrali’nin diptiğini 1450-60 arasında, Hazine Bakanı Étienne Chevalier için gerçekleştirdi. Büyük boyutlu bir yazma olan Très riches heures’te 60 kadar tam sayfa minyatür yer alır, bunlardan 40 tanesi Chantilly Şatosu’nun koleksiyonundadır. Notre-Dame Katedrali’nin kanatlarından birinde Chevalier’nin portresi (Prusya Kültür Varlıkları Devlet Müzesi, Berlin), öbüründe ise kralın gözdesi Agnès Sorel’in Madonna olarak betimlendiği bir resim yer alır (Kraliyet Güzel Sanatlar Müzesi, Anvers). Kral VII. Charles’ın hükümdarlığının bu döneminde Fouquet, Boccaccio’nun De casibus virorum illustrium (1355-74; Ünlü Kişilerin Yazgısı Üzerine) ve De claris mulieribus (y. 1360-74; Ünlü Kadınlar Üzerine) adlı kitaplarının Fransızca çevirileriyle, bugün Bavyera Eyalet Kütüphanesi’nde bulunan Cas des nobles hommes et femmes malheureux (1458; Zavallı Soylu Erkek ve Kadınların Hali) ve Paris’teki Ulusal Kü-tüphane’de bulunan Les Grandes chroniques de France (y. 1460; Fransa’nın Büyük Vakayinameleri) adlı yazmaları resimledi. Nouans Kilisesi’ndeki “Pietâ” adlı büyük boyutlu altar panosunu da aynı dönemde yaptı.
Kral XI. Louis 1469’da Aziz Michel tarikatını kurdu. Fouquet tarikatın kurallarının derlendiği yazmaları (Ulusal Kütüphane, Paris) bezemekle görevlendirildi. 1474’te kralın anıtmezarının yapılmasında heykelci Michel Colombe ile işbirliği yaptı. Ertesi yıl kendisine kraliyet ressamı unvanı verildi. Fouquet aynı yıllarda İosephos’un (Yasef ben Mattias) Antiquités Judaiques (Yahudi-lerin Tarihi) adıyla Fransızcaya çevrilmiş iki ciltlik kitabını resimlemeyi tamamladı. Bu resimlerinde minyatürde alışılmışın dışına çıkarak geniş doğal ve mimari görünümlere yer verdi; kompozisyon bütünlüğünü sağlamak için hava perspektifini ve renk farklılaşmalarını ustaca kullandı. Fouquet yapıtlarında her zaman açık ve yansız bir gözleme dayanmıştır. Bu gözlemleri karmaşık bir incelikle, bazen perspektife uygun olarak, bazen de derinliği bulunmayan bir mekânda vermiştir.
Fouquet, Nicolas, foucquet olarak da yazılır (d. 1615, Paris – ö. 23 Mart 1680, Pignerol, Fransa), XIV. Louis döneminin ilk yıllarında Fransa maliye başmüfettişi (surintendent des Finances). Zimmetine para geçirdiği suçlamasıyla mahkûm edilmiş, bu nedenle maliye başmüfettişliği kurumu da dağıtılmıştır.
Varlıklı bir aileden gelen Fouquet, Fronde^) döneminde (1648-53) Kardinal Maza-rin’i destekledi. 1650’de Paris Parlement’ı (Yüksek Mahkeme) başsavcılığı görevini (dönemin geçerli yöntemini uygulayarak) satın aldı. 1653’te maliye başmüfettişliğine atandı. Mazarin’in kendisini desteklemesi karşılığında hâzineye büyük miktarlarda ödünç para vererek kralın bankeri konumuna geldi. O dönemde kural dışı sayılmayan çeşitli yolsuzluklarla servetini büyük ölçüde artırdı.
Mazarin’in ölümünden (Mart 1661) sonra, Fouquet’nin kralın ‘ gözündeki saygınlığını yıkarak onun yerine geçmeye çalışan Jean Baptist Colbert, rakibinin yolsuzluklarını
Nicolas Fouquet, R. Nanteuil’ün bir *5′!
oymabaskısı, 1661 M
Bibliothèque Nationale. Paris .,”1
açığa çıkardı. Fouquet Eylül 1661’de tutuk- j landı. Üç yıl süren duruşması kamuoyunda > büyük ilgi uyandırdı. Colbert’in, söz konusu < mali işlemlerin çoğunda Mazarin’in de so- j rumluluğu bulunduğunu kanıtlayan belgele-ri hasıraltı etmesine karşın, Fouquet’nin ] kendini ustalıkla savunması kamuoyunu -sanıktan yana çevirdi. Fouquet 20 Aralık 1664’te sürgün cezasına çarptırıldı. Ama XIV. Louis bu hükmü ömür boyu hapse ; çevirdi. Pignerol Kalesi’ne gönderilen Fouquet, hakkında af çıkma olasılığının yüksek olduğu bir sırada burada öldü.
Fouquier-Tinville, Antoine-Quentin (d.
10 Haziran 1746, Hérouel, Picardie – ö. 7 . Mayıs 1795, Paris, Fransa), Fransız Devri-,, mi’ni izleyen Terör Dönemi (1793-94) sıra-sında Devrim Mahkemesi savcısı.
Gazeteci Camille Desmoulins’in dostu ve ; akrabasıydı. Devrimi başından beri destek- ■ ledi. 1793’te Paris ceza mahkemesi savcı ■ yardımcılığına getirildi. Martta Devrim : Mahkemesi savcılığına atandı ve Terör Dö- ; neminin etkili kişileri arasında yer aldı. Çok çalışkan ve acımasız bir insandı. Marie-Antoinette, Desmoulins, Jirondenler ve Hébert yanlılarının da aralarında bulunduğu 2.400’ü aşkın kişi aleyhine dava açtı. Robespierre’in iktidardan düşmesinden • sonra Thermidor Ayaklanması’nı yürüten- : lerce yargılandı ve giyotine gönderildi.’ I Mahkemedeki başarısız savunmasında kişisel şiddet suçlamalarını kabul etmedi, yalnızca devrimci hükümetin emirlerine uydu- 7 ğunu öne sürdü.
Fourdrinier makinesi, kâğıt, karton ve çeşitli türden mukavvaların üretiminde kul-, ; lanılan ve temel olarak, telden ya da plastikten yapılmış elek biçiminde, hareketli sonsuz bir kayıştan oluşan aygıt. Kayışın . üzerine yüklenen su ve kâğıt hamuru karışımının fazla suyu süzülür, ardından vakum, basınç ve ısı etkisiyle kurutularak ince bir katman durumuna getirilir. Daha sonra merdaneden geçirilen ürünün yüzeyi düzleştirilir ve bitirilir. Bobin halde kâğıt-; üreten ilk aygıt olan Fourdrinier makinesini. 1799’da Fransız mucit Louis Robert buldu; buluşun patentini ise, makineyi daha sonra ; geliştiren İngiliz mucitler Henry ve Sealy ; Fourdrinier aldılar.