Francesca (romali azize), İtalyanca santa francesca romana
(d. 1384, Roma – ö. 9 Mart 1440, Roma; azizeler listesine kabulü, 1608; yortu günü, 9 Mart), Romalı Azize Francesca Oblatusları olarak da bilinen Meryem Ana Oblatusları’nın kurucusu (bak. oblatus). Oluşturduğu örgüt, Sienalı soylu Bernardo Tolomei (ö. 1348) tarafından kurulan ve adım Siena’daki Oliveto Dağından alan Oliveto Benediktenleri tarikatı ile birlikte hasta ve yoksullara yardım için çalışmıştır.
Francesca hünüz 13 yaşındayken Lorenzo de’ Ponziani’yle evlendirildi. Ponziani’nin
akrabası Vannozza, Francesca’nm yeni tarikatın yaşam ilkelerini belirlemesine yardımcı oldu. Katolik Kilisesi’ndeki B’üyük Bö-lünme’nin(*) yol açtığı amansız iç mücadele sırasında Ponzianiler servetlerini yitirdiler. Francesca da yıkılmış sarayının bir köşesinde yaşamını sürdürürken elinde avucunda kalanları sıkıntı içindeki insanlarla paylaştı. Lorenzo’nun da onayıyla Meryem Ana Oblatuslarfnı kurdu (1425); örgüt, 1433’teî sonra Tor de’ Specchi Oblatus Kongregas: yonu adıyla da anılmıştır. Francesca, kocai sının 1436’da ölmesi üzerine kongregasyö-nun başına geçti.
Francesca da Rimini, asıl adı francesca d/> polenta (ö. 1283/84, Rimini, Romagna). Ravenna senyörü Guido da Polenta’mn kızı. Paolo Malatesta ile yaşadığı trajik aşk, sanat ve edebiyat yapıtlarına konu olmuştur. Siyasal nedenlerle Gianciotto Malates-ta’yla evlendirilmiş, kocasının kardeşi Pao-lo’yla aşk ilişkisine girince aldatıldığını anlayan kocası tarafından âşığıyla birlikte öldiis rülmüştür.
Olaya edebiyatta ilk kez Dante tarafından yer verilmiştir. Dante, âşıklarla İlahi Kö-medya’nın “Cehennem” bölümünün % Kantosu’nda karşılaşır. Francesca ile Paolö’ nun aşkı Silvio Pellico ve Gabriele D’An-nunzio’nun oyunlarında, Hermann Götz vé Rachmaninoff’un operalannda, ayrıca pek çok yazar, ressam ve bestecinin yapıtında ölümsüzleştirilmiştir.
Francesca, Piero della bak. Piero della francesca
Francescatti, Zino, asıl adı rené-charles francescatti (d. 9 Ağustos 1902, Marsilya -ö. 17 Eylül 1991, La Ciotat, Fransa), ABD’ li keman virtüözü. Paul Ben-Haim, Virgil Thomson ve William Walton gibi çağdaş bestecileri en iyi yorumlayan kemancı olarak bilinirdi. Özellikle Fransız bestecilerinden Claude Debussy ve César Franck’ın sonatlarını yorumlamasıyla ünlüydü.
Üstün yetenekli bir çocuktu. İlk derslerini profesyonel kemancı olan anne ve babasından aldı. İlk konserini beş yaşında verdi. On yaşında Beethoven’in Öpus 61 Keman Konçertosu’nü başanyla seslendirdi. Yirmi beş yaşma gelmeden bir konser sanatçısı olarak ünlenmişti. 1928’de besteci ve piyanist Maurice Ravel ile birlikte İngiltere turnesine çıktı. 1929’da Paris’te École Normale Superieure’de ders vermeye başladı. 1930’dan başlayarak Avrupa ve Güney Amerika’da konserler verdi. ABD’de ilk kez 1939’da New York Filarmoni Orkestrası eşliğinde sahneye çıktı. Birçok plak dok duran Francescatti daha sonra ABD’de, Avrupa’da ve İsrail’de sayısız konserler verdi. Francescatti Türk kemancı Ayla Er-duran’ı 13 yaşındayken Paris Konservatuva-n’nda dinlemiş ve onun ABD’ye gitmesine yardımcı olmuştur.
Francesco I (d. 14 Ağustos 1777, Napoli -ö. 8 Kasım 1830, Napoli), 1825-30 arasında İki Sicilya Krallığı’nın hükümdarı.
I. Ferdinando ile Maria Carolina’nın oğluydu. İngiltere’deki gibi iki meclisli bir parlamento öngören 1812 Anayasası’nın yürürlüğe girmesinden sonra Napoli kral naibi (vicario) oldu. Başlangıçta liberal eğilimler taşıyan Francesco, 1820’de Carbonaria Ayaklanması’nı destekledi; mutlak monarşiyi yeniden kurmak amacıyla İki Sicilya Krallığı’na Avusturya askerlerinin gönderilmesini öngören 1821 Ljubljana Kongresi kararına karşı çıktı. Ama gerici güçlerin Napoli’deki başarılan karşısında görüşleri değişmeye başladı. Tahta çıktıktan (4 Ocak 1825) sonra ise liberal görüşleri
bütünüyle bırakarak babasından daha gerici bir hükümdar durumuna geldi. Ulusal Muhafız Birliği’ni dağıtarak AvusturyalIlardan askerlerini 1827’ye değin krallık sınırları içinde tutmalarını isteyen Francesco, 1828’de Cliento’da başlayan bir devrimci ayaklanmayı Guglielmo de Carretto’nun yardımıyla sert bir biçimde bastırdı.
