wiki

GÖK GÜRLEMESİ

Şimşek çakmasının peşinden hızla yer değiş­tiren havanın hareketinden meydana gelen elektrik boşalması sonucu işitilen ses. Yıldırımı meydana getiren çok kuvvetli elektrik akımı, kısa süre içinde çevresindeki havayı şiddetle ısıtır. Bu ısınma hava moleküllerini birdenbire genişletir. Genişleyen hava, hızla daha soğuk havanın bulunduğu yerlere dalar. İşte havanın bu hareketinin meydana getirdiği dalga, gök gürlemesini hasıl eder.

Gök gürlemesinin çeşitli sesleri vardır.Ağır ve derinden gelen bir ses,gök gürlemesinin uzaklardan geldiğini gösterir, çatırdılı gök gürültüsü, yıldırımın bir çok kollara ayrıldığı zaman duyulur. Şimşek çakmasından sonra duyulan en kuvvetli sesi, yıldırımın asıl gövdesi; arkadan gelen sesi, ayrıldığı kollar meydana getirir. Ses hızı ışık hızından çok az olduğundan, daima şimşek görüldükten sonra gök gürültüsü duyulur.

Yapılan incelemelere göre, dağlık bölgeler hariç,gök gürültüsünün 30-40 saniyeden fazla sürdüğü pek görülmemiştir. Yapılan tetkiklerde bazı ilim adamlarına göre şimşek ve bunun sonucu gök gürültüsünün meydana gelmesi için elektrik yüklü bulutların uçlarındaki sıcaklığın 28°C,ye yükselmesi gerekmektedir. Bundan başka, bulut içinde buz parçacıkları ve su damlalarının aynı anda mevcut olmaları, şimşeğin akması için gerekli görülmektedir. Böyle bir durumda bulut içinde sıcaklık -20°C olduğu seviye etrafında pozitif elektrik yüklü ve Ö°C ile 1Ö°C arasında bulunan büyük bir alanda ise negatif elektrik yüklü bir merkez bulunur. Bu merkezler esas elektrik boşalım merkezleri olup, şimşek bu merkezler arasındaki kanalda meydana gelir. Kanalın sıcaklığı bir anda hemen hemen 1Ö.0Ö0°C ye yükselir. Bu ısınma sonunda süratle hacmi genişleyen havadan gürültü olarak dalgalar yayılır.

Gökgürültüsü bazen şimşek mahallinden 64 km. uzaklardan ses dalgalarının aşağı atmosferde kırılmalara uğradığı zamanlarda 16-25 km. ötelerden işitilebilir. Buna karşılık bazen 16 km.den çok daha kısa mesafelerden bile işitilmediği olmaktadır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir