HALÎFE BİN HAYYÂD EL-USFÛRÎ

Hadîs âlimlerinden ve târihçi. İsmi Halîfe bin Hayyâd bin Halîfe eş-Şeybânî elUsfûrî, el-Basrî, el-Hâfiz olup, künyesi Ebû Amr’dır. Lakâbı ise, Şebab’tır. Doğum târihi belli olmayıp, 240 (m. 854y de Ramazân-ı şerîf ayında vefât etmiştir. Vefâtlannı 230 veya 246 diyen âlimler de vardır. Âlim ve faziletler sâhibi bir zât olan Halîfe bin Hayyâd; Ismâil bin Umeyye, Bişr bin el-Mufaddal, Ebû Dâvûd Tayâlisî, Yezîd bin Zerî’, Abdurrahmân bin Mehdî, Muâz bin Mu âz el-Anberî, Mu’temir bin Süleymân, İbn-i Uyeyne gibi bir çok âlimden hadîs öğrenmiş ve ilim almıştır. İmâm-ı Buhârî; İbrâhim bin Abdullah bin Cüneyd, Ebû Ya’lâ el-Mersilî, Ebû Bekir bin Âsim, Ahmed bin Ali el-Ebâr, Bekî bin Muhallid, Abdullah bin Ahmed bin Hanbel, Harb bin el-Kirmânî, Abdullah bin Nâriye, Abdullah bin Abdurrahmân edDârîmî; Ya’kûb bin Şeybe ve birçok âlim Halîfe bin Hayyâd’dan hadîs-i şerîf rivâyet etmişler ve ilim öğrenmişlerdir. İbn-i Adiyy “Halîfe bin Hayyâd’m rivâyet ettiği hadîsler doğrudur. O hadîs rivâyet ehliyetine sâhibtir, rivâyette ise çok dikkatlidir” buyurmuştur. Ebû Zür’a, onun \ “Sözlerin en iyisi, Allahü teâlâmn kitâbh dır. Yolların en iyisi Muhammed aleyhisselâmın gösterdiği yoldur. İşlerin en kötüsü, bu yolda yapılan değişikliklerdir. Bid’atierin hepsi, dalâlettir, sapıklıktır.” Hadîs-İ şerif İslim Alimleri Ansiklopedisi 173 rivâyet ettiği hadîslerden, Fevâid adlı eserine almıştır. Ibn-i Hibbân ise, Sikât kitabında sika âlimler içerisinde zikretmiş ve “Halîfe bin Hayyâd rivâyette sağlam, târihi ve insanların neseblerini çok iyi bilen bir zâttı” buyurmuştur. Birçok kitap te’lif etmiş olan Halîfe bin Hayyâd’m birçok kitapları tab olunmuştur. Te’lif ettiği eserleri: Et-Târih, on cüz (kısım; olup, ba’zı cüzleri basılmıştır. EtTabakât-ül kurrâ, sekiz cüz olup, ba’zılan basılmıştır. Aynca Tarîh-üz-zamân vel-Urcân ve Eczâ-ül Kur’ân gibi meşhûr eserleri vardır.