Heyecan boyutu
Bu farklı akımlarının tümünün ayırt edici özellikleri şunlardır:
– kişisel bağlanışa büyük değer verilmesi;
– topluluğun yarattığı yakınlık temeli üzerinde, üyeler arasındaki ilişkilerde yoğun bir duygudaşlığa yol açan bireysel yaşantının öncelik kazanması ve böylece, inançların her çeşit düşünsel ve dogmatik biçimlenmesinin ortadan kalkması;
– topluluğa katılanların bireyselleşmiş davranışlarının gerçek göstergesi olarak kabul edilen kişisel dinî yaşantının önemli olması;
– bir kimsenin kolayca içine girebileceği ve içinden çıkabileceği ve sınırları kesinlikle belirlenmemiş olan bu gruplara çoğunlukla bir çeşit eğretilik kazandıran topluluğa bağlanmada göze çarpan gevşeklik (bu, tarikatların hemen hepsinde geçerlidir).
Bu gruplarda en fazla önem verilen topluluksal bağıntılar ve kişiler arası ilişkiler; toplumsal bağıntıların modern yaşamda âdeta
Bilimsel ve teknil olduklarını belirtmekle birlikte, bu «heyecan toplu] gelişip serpilmesine ve refah içinde olmasına da ör ma bunu yaparken, yöneldikleri amaçları bir yana böylece çağdaş değerlere belli bir yakınlıklan olduğ Bu din akımları, öğretinin normatif yanlarından ayı geleneksel değerlerle ilişkiyi muhafaza etme ve mı bazı özelliklerini dine katma olanağım sunmaktadıı
Heyecana dayanan bu toplulukların gelişimiyle rizma olayı, bugünkü dinî yaşamın bir başka te oluşturuyor. Karizmatik kişilik, tarikat veya dinî a su olabilir, ama aynı zamanda, karizmatik hareketli veya sadece bir çevrenin oluşmasını örgütleyen biı bilir. Günlük uygulama ve kurallarında böyle bir a geçirebilen ve yönlendiren bu kimse, çeşidi nitelii la, yamndakilerin tümü üzerinde bir üstünlük elde şamını etkileyen bir bilinçten kuvvet alan ve başka sı ve kendine çizdiği yeni yolda ilerlemesi gerekt için, başkalarının da aynı şeyi yapmalarını ister.
Güdülen kolektif amacı güvence altına alan, yen tanıklığı ve deneyimidir. Grup, kendini, liderin inaı le yarattığı, canlandırdığı ve sürdürdüğü heyecansî çirişle ayarladığına göre, çömezlerini manevi lideri ren şey, düşünsel bir bağlanmadan çok, duygusal t İnsanlarla Tanrı arasında bağ kuran bu «yol göster rafilerini yazanların açıklamalarına göre, olağanüst donanmışlardır (yazma yeteneği, benlikleri üzerind yatkınlığı, yüksek düşünsel nitelikler, gibi…) Hırist bu yüzyıl sonundaki en belirgin karizmatik kimse, harekete geçirme yeteneğine sahip olduğu halde, z lık (özellikle ahlakî söylemi söz konusu olduğunda olan Papa II. Johannes Paulus’tur. Bu açıdan, dinin öj dan bir yana bırakılmasının yerini, «büyük tanıkları, tanışlarına duyulan güven almış gibi görünmektedi ci kişilerle özdeşleşme sonucunu doğuran karizma, sel yön arayışına katılması ve inananların da, kuruı le aralarına mesafe koymaları olanağını sağlayan b. leşme aracı haline gelmektedir.